- دو چيز گران را براى شما مىگذارم ، كه اگر به آنها چنگ زنيد پس از من هرگز گمراه نخواهيد شد : يكى كه بزرگتر است كتاب خدا است ، و ديگرى عترت و خاندان من .
پس - بنا بر گفته و سفارش صريح آورندهء اسلام - لازم مىآيد كه منبع اصلى براى فهم اسلام و شناخت تعاليم آن ، كتاب شريف خدا و اخبار و احاديث روايتشدهء از پيامبر و اوصياى او باشد . و ما در اين كتاب از همين خط ( استناد به قرآن و حديث ) پيروى كرده‌ايم .
4 - اين مطلب دانسته است كه چگونگى تحقيق در بارهء هر مكتب يا هر مذهب يا نظريه ، ارتباطى نسبى با طرز تفكر محقق و روش تصور او نسبت به جهان دارد .
بنا بر اين ، بحث و تحقيق ما در بارهء مجموعه اى از آموزشهاى اسلامى كه در قرآن و حديث آمده نيز از اين اصل بدور نخواهد بود . چيزى كه هست گنجينه هاى فكرى و تربيتى اسلامى ، از چنان فراوانى و غنا و ژرفايى - به ويژه در منابع نخستين خود - برخوردار است كه راه آن را به جاودانگى باز مىكند ، و ترازى برتر و بلندتر از همانندها براى آن فراهم مىآورد ، و بر روحيهء كسى كه در اين باره به تحقيق مىپردازد چيره مىشود ، و خط فكرى پرغنايى براى او طرحريزى مىكند كه تا دورترين مرزهاى ژرفايى ، ژرف و تا دورترين مرزهاى گستردگى ، گسترده مىشود .
5 - شناخت درست و كامل و پيراستهء اسلام متوقف بر دو مقدمه است :
نخست : شناختى ژرف و فراگير نسبت به همهء عقايد و نظريات و قوانين و احكام و نظامهايى كه اين دين آورده است .
دوم : شناختى درست نسبت به چگونگى پيوندهاى موجود ميان مسائل اصلى و فرعى - كه بدان اشاره كرديم - يعنى شناخت درست پيوند و ارتباط مسائل اقتصادى با مسائل اخلاقى ، و با ايمان ، و با ارزش و كرامت انسان ، و با عبادتها و با وظايف فرمانروا ، و با مسائل سياسى و روابط اجتماعى ، يا شناخت درست عبادتها با مسائل اقتصادى ، و با ارزش انسان ، و با امر به معروف و نهى از منكر ، و با جهاد ، و با تولَّى و تبرّى ، و يا چيزهاى ديگرى جز اينها . مثلا ، همان گونه كه نماز متوقف

49