« سعادت » ، آن است كه زندگى خويش را وسيله اى براى نمايش دادن ارزشهاى وجودى خود سازد ، و صورتهاى گوناگون استعداد و آمادگى خويش را ، كه هموار - ساز راه رسيدن به پايه هاى سعادت فردى و اجتماعى در همهء مراحل و ابعاد زندگى است ، پديدار سازد . . .
و اين ، آرمانى گران ارج است ، كه از انسان چنان مىخواهد تا با همهء وجود ، در پى خود آگاهى و الهامگيرى از همه چيز برخيزد ، تا چنان شود كه بتواند هر چيز را انگيزه اى سازد ، براى آگاهسازى جان خويشتن ، و آماده كردن آن براى دست يافتن به سعادت راستين .
آدمى در هر كرانه از كرانه هاى اين هستى پهناور و ژرف كه بنگرد ، هيچ بيهودگى و بيخوديى نمىبيند ، همه در تلاش و كوشش و همه در داد و ستدند ، و هر چيز و هر موجود به سوى مقصدى عالى و هدفى حكيمانه روان است . مثلا به چشمه اى بنگريد كه از كنارهء تخته سنگى مىجوشد و در بسترى روان مىشود و شب و روز در جريان است ، و گويى كه پاره اى از جگر لحظه ها ، يا - در حدّ خود - روحى از ارواح زمان است ، يا واژه اى است كه هستى آن را بر زبان رانده است و او اكنون پژواك آن گفتهء نخستين را حكايت مىكند ، پس در اينجا و آنجا بر گياه و سنگريزه مىگذرد و از ميان پايه ها و ريشه هاى درختان مىرود ، و گياهى را سيراب مىكند ، سپس در رهگذر خويش پيش مىرود و به تالابى يا جويى مىرسد ، و شب هنگام ، تابش ماه روشنى بخش در حالى بر او مىافتد كه به توده هاى آب بركه يا نهرى پيوسته و در ژرفاى آن فرو رفته است ، و خواهى چنان گوى كه به ژرفناهاى لحظه ها و ابديّت مرموز پيوسته است . . .
اين چشمه اى كوچك است با چنين تلاشى و چنين سرنوشتى ، و چنين است حالت هر چه در جهان هستى قرار گرفته است ، از كوچكترين چيزها گرفته تا كهكشانها و جهانهاى نامتناهى . آيا با آنكه حال همه چيز چنين است ، براى آدمى شايسته است كه تلاشى نكند ؟ و اگر تلاش مىكند ، آيا روا است كه كوشش و تلاش او برنامه اى درست و هدفى بزرگ در خور شأن آدمى نداشته باشد ؟ و آيا ممكن است كه برنامه اى درست و هدفى بزرگ ، بدون شناخت و خودآگاهى و الهامگيرى

40