( مىشناسند و ) مىپرستند . و صالحان راه رسيدن به بهشت را به راهنمايى آن مىپيمايند . 2 الامام الرضا « ع » : . . انّ الله خلق العقل فقال له : « اقبل » فاقبل ، و قال له :
« ادبر » فادبر ، فقال : « و عزّتي و جلالي ما خلقت شيئا احسن منك ، او احبّ اليّ منك ، بك آخذ و بك أعطي » . [1] ( 1 ) امام رضا « ع » : خداوند عقل را آفريد ، سپس به او گفت : « پيش بيا » . او ( اطاعت كرد و ) آمد . بعد به او گفت : « باز گرد » . او ( اطاعت كرد و ) بازگشت . آنگاه خداوند گفت : « به عزّت و جلال خودم سوگند ، مخلوقى زيباتر و محبوبتر از تو نيافريدم . به وسيلهء تو مردمان را به كيفر مىرسانم ( در صورتى كه بر خلاف حكم و تشخيص تو عمل كرده باشند ) ، و پاداش مىدهم ( در صورتى كه بر طبق حكم و تشخيص تو رفتار نموده باشند ، » . ، از اين دو حديث و امثال آن ، تعريف عقل حقيقى به دست مىآيد ، و « عقل » از « شبه عقل » متمايز مىگردد . عقل واقعى ، نورى است در كانون وجود انسان ، كه حقيقت عالى هستى ، يعنى آفريدگار را به انسان مىشناساند ، و توجّه انسان را به سوى او معطوف مىدارد ، و غير او را از نظر انسان مىاندازد ، و همواره آدمى را - در صورتى كه اين نور را نپوشاند و تيره و تار نسازد - به توجّه به آفريدگار و پرستش او و ترك مخالفت با دستورهاى او و كسب رضاى او و دل كندن از هر چه غير او ، و روى آوردن به سوى او و خواستن هر چيز از او ، و در سختيها پناه جويى به او ، فرا مىخواند .
و حقيقت خود اين نور ، حقيقت شناخت و توجّه و حبّ است به آفريدگار و اطاعت و تسليم در برابر او - چنان كه در حديث بالا گذشت .

[1] « اصول كافى » 1 / 28 .

229