6 الامام الصادق « ع » : يا مفضّل ! تأمّل وجه الذّرة الحقيرة الصّغيرة ، هل تجد فيها نقصا عمّا فيه صلاحها ؟ فمن اين هذا التقدير و الصواب في خلق الذّرّة ؟ إلَّا من التدبير القائم في صغير الخلق و كبيره .
أنظر الى النّمل و احتشادها في جمع القوت و إعداده ، فإنّك ترى الجماعة منها إذا نقلت الحبّ الى زبيتها بمنزلة جماعة من الناس ينقلون الطَّعام أو غيره ، بل للنّمل في ذلك من الجدّ و التّشمير ما ليس للناس مثله .
أما تراهم يتعاونون على النقل كما يتعاونون الناس على العمل ؟ ثم يعمدون الى الحبّ فيقطعونه قطعا ، لكيلا ينبت فيفسد عليهم . فإن أصابه ندى أخرجوه فنشروه حتّى يجفّ . ثم لا يتّخذ النّمل الزبية الَّا في نشز من الأرض ، كي لا يفيض السيل فيغرقها . فكلّ هذا منه بلا عقل و لا رويّة ، بل خلقة خلق عليها لمصلحة ، لطفا من الله عزّ و جلّ . [1] ( 1 ) امام صادق « ع » : اى مفضّل ! در مورچهء ناچيز كوچك نيك بينديش ! آيا در اين جانور كاستى از آنچه كه شايستهء او باشد مىبينى ؟ آيا اين اندازه گيرى درست در آفرينش مورچه از كجا است ؟ آيا جز بنا بر تدبيرى است كه در آفرينش كوچك و بزرگ آفريده ها مشهود است ؟ به مورچگان و فراهم آمدن آنها براى گردآورى و آماده ساختن قوت و غذا خوب دقت كن .
گروهى از آنها را مىبينى كه هنگام بردن دانه به لانه همچون جماعتى از مردمان با يك ديگر همكارى مىكنند كه به كار انتقال خوراك يا چيز ديگر اشتغال دارند . بلكه مورچگان را در اين كار ، كوشش و همتى است كه مردمان همانند آن را ندارند . آيا نمىبينى كه در جا به جا كردن چيزها همان گونه با يك ديگر همكارى مىكنند كه مردمان در كارهاى خود با يك ديگر همكارى دارند ؟ و سپس به كار آماده كردن دانه ها مىپردازند ، آنها را پاره پاره مىكنند تا سبز و تباه نشود و اگر به آن رطوبتى رسد ، از لانه بيرونش

[1] « بحار » 3 / 102 - 101 .

149