4 جمعى زمان را 5 جمعى زمان و مكان را .
اين عقايد اگر چه عموما پوچ و بى پايه مىباشند و فلسفه پرده از روى آنها برداشته و بطلان هر يك را مانند آفتاب روشن نموده ولى چون ارباب اين عقايد جهان با واقعيتى را معتقدند نمىتوان آنها را در ميان سوفسطائيان و تيپ ضد علم نام برد . ( 1 ) و همچنين عده ديگرى را غير از فلاسفه كه از غير طريق استدلال سير مىكنند نبايد ايده آليست شمرد و با همين ترازو سنجيد مانند 1 دسته اى از عرفا كه راه وصول به حقايق را تنها كشف ذوقى معرفى كرده‌اند و روش استدلال را منكرند .
2 گروهى از اصحاب شرائع كه معلومات صحيحه را به معلوماتى كه از طريق وحى آسمانى و اديان انبيا و رسل اخذ مىشود محدود مىسازند همچنين طائفه ديگر از فلاسفه كه عالم را بحسب روش علمى از دو سنخ مختلف مادى و مجرد مؤلف دانسته و بحسب روش علمى به تنزه از عالم مادى فانى و ارتقاء و انجذاب به عالم عقلى باقى دعوت مىكنند چنان كه از امثال هرمس ( 2 ) و بليناس ( 3 ) و

70