وجوه را حصر كنند از چهار وجه خالى نبود يا اعتبار لفظ بسيار كند به نسبت با يك معنى يا با معانى بسيار و يا اعتبار يك لفظ كند به نسبت با يك معنى يا معانى بسيار اما قسم اول كه الفاظ بسيار بر يك معنى دلالت كند آن را اسماء مترادفه خوانند مانند دلالت انسان و بشر بر مردم و اما قسم دوم كه الفاظ بسيار بر معانى بسيار دلالت كند هر لفظى بر معنى ديگر بى اشتراك آن را اسماء متباينه خوانند مانند انسان و فرس و باشد كه ميان الفاظ مشاكلتى افتد و آن از دو نوع خالى نبود يا مشاكلت لفظ تابع مشاكلت معنى بود يا نبود و اول را اسماء مشتقه خوانند مانند ناصر و نصير و منصور و هر آينه به اول لفظى موضوع بوده باشد تا ديگر الفاظ از او اشتقاق كرده باشند مانند نصر در اين صورت و اشتقاق را چهار شرط ديگر ببايد مناسبت لفظى و معنوى ميان موضوع و مشتق و مغايرت در هر دو و اسماء منسوبه چون عربى و عجمى نيز از اين قبيل بود و دوم را اسماء متجانسه خوانند مانند بشر و بشر و تجانس تام در اسماء مشتركه باشد چنانك بعد از اين گفته شود و ميان مترادفه و متباينه اشتباه ممكن بود مثلا لفظى باشد كه دلالت كند بر معنئى و لفظى ديگر بر همان معنى با وصفى مقارن و گمان افتد كه هر دو لفظ مترادفند و نباشند بلك متباين باشند مانند سيف و حسام چه سيف شمشير بود و حسام شمشير بران و يا هر دو لفظ بر آن معنى متقارن معنى ديگر دلالت كند مانند حسام و صمصام كه يكى شمشير بران بود و ديگر گذرنده در وقت زخم اما قسم سيوم كه يك لفظ بر معانى بسيار دلالت كند آن را الفاظ

9