إسم الكتاب : أساس الإقتباس ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 617)

قوت نطقى بود و تحصيل آنچه در او به قوت بود از نظريات و مبادى عمليات و عدالت و آن ملكه شدن اعمال خير بود بعد از تهذيب قوت نطقى و آن را بر نيز خوانند و گفته اند آنچه مقتضى قسمت باشد بحسب استحقاق و شجاعت و آن تهذيب قوت غضبى بود و گفته اند آنچه مقتضى ثبات ديگر افعال نافع بود در جهاد و مقاومت اعداء و عفت و آن تهذيب قوت شهوى بود و گفته اند آنچه مقتضى استعمال شهوات بدنى بود به قدر رخصت شرع يا كمتر از آن و بحسب نظر حكمى انواع قريب فضيلت اين چهار بيش نبود اما بحسب ظاهر اين تدقيق نكند و سخاوت را و آن مقتضى فعل جميل بود ببذل مال و مرورت را و آن مقتضى نبالت بود بتوسيع طعام و اظهار تواضع و تازه روئى و بزرگ همتى را و آن مقتضى قصد بود بافعال بزرگ در باب اكتساب حمد و حلم را و آن تحمل بود بر وجهى كه عرض مصون بود و اصالت راى را و آن مقتضى اصابت بود در مشاورات و امثال آن را هم از جمله انواع قريب فضيلت شمرند و اگر چه بحقيقت داخل باشند در انواع چهارگانه مذكور و اضداد اين انواع هم از اين بيان معلوم شود و ديگر فضايل يا در تحت اين انواع بود يا اسباب علامات اين فضايل مثال آنچه در تحت نوعى بود ايثار كه در تحت سخا است و مثال سبب حيا كه سبب عفت بود و مثال علامات مصابرت امين بر عذاب در مطالبت امانت كه علامت عدالت بود و از جمله آنچه مستدعى مدح بود بعد از فضايل مخالفت هوا بود چه اتباع هوا منافى اصناف فضايل بود و شرف سلف همچنين اما مدح بمكتسب بهتر از آن بود كه بموروث يا بانچه متعلق ببخت بود و به اين سبب بزرگ همت از آن ابا كند كه او را بامثال آن ستايند و همچنين جهد در اكتساب فضيلت و اصلاح حال غير و انتقام از دشمن و كبر

553