إسم الكتاب : أساس الإقتباس ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 617)

خوانند و اين نوع را نامى نگفته اند بيك لفظ مفرد و چون حواس پنج است اين كيفيت پنج نوع شود محسوس بحاسه بصر و آن الوان باشد چون سياهى و سپيدى و سرخى و زردى و سبزى و كبودى و آنچه از تركيبات آن خيزد و اضواء چون ضوء آفتاب و ماه و ستاره و آتش و غير آن و محسوس بحاسه سمع و آن اصوات باشد و كيفياتى كه در اصوات باشد كه بسبب آن اصناف حروف حادث شود و ديگر كيفيات كه موجب گرانى و تيزى و بلندى و پستى و التذاذ و تنفر اصوات شوند و محسوس بحاسه شم و آن بويهاى خوش و ناخوش بود و انواع آن و محسوس بحاسه ذوق و آن طعوم نه گانه بود يعنى شيرينى و ترشى و شورى و تيزى و تلخى و دسومت و عفوصت و قبض و تفاهت و همچنين آنچه از آن مركب شود و محسوس بلمس و آن كيفيات اربعه بود يعنى حرارت و برودت و رطوبت و يبوست و توابع آن مانند خشونت و ملاست و ثقل و خفت و آنچه بدان ماند و بهرى خشونت و ملاست را از مقوله وضع شمرند و بهرى گويند كيفيتى ملموسه باشد تابع استواء وضع يا عدم استواء وضع و اين كيفيات دو گونه بود راسخ مانند زردى زر و سرخى خون و غير راسخ چون سرخى خجل و زردى وجل و اول را انفعاليات خوانند و دويم را انفعالات و امتياز ميان اين دو بامور عارضى باشد نه بامور ذاتى چه رسوخ و عدمش از عوارض ماهيت بود نه از مقومات

43