< فهرس الموضوعات > فن دويم در كيفيت اكتساب تصورات تام به حد و آن دوازده فصل است < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > فصل اول در بيان امكان اكتساب تصورات < / فهرس الموضوعات > فن دويم در كيفيت اكتساب تصورات تام به حد و آن دوازده فصل است فصل اول در بيان امكان اكتساب تصورات قومى گفته اند اكتساب تصورات بحدود و آنچه جارى مجراى حدود باشد ممكن نيست چه مطلوب اگر در ذهن حاصل بود از اكتساب مستغنى بود و اگر حاصل نبود اكتسابش صورت نبندد چه آنچه متصور نبود مطلوب نتواند بود و اگر متصور شود نتوان دانست كه مطلوب او بوده است يا غير او بخلاف تصديقى كه تصورات اجزايش معلوم تواند بود و حكم باثبات يا نفى مطلوب بود و سبب اين غلط غفلت از شعور بكيفيت حصول تصورات بود و آن آنست كه معرفت چيزها امرى نيست كه حصول آن دفعه واحده باشد بل آن را مراتب است در قوت و ضعف و وضوح و خفا و خصوص و عموم كمال و نقصان و باشد كه شيئا بعد شىء حاصل شود تا به حد كمال رسد و بيانش آنست كه معرفتى هست چيزى را بذات آن چيز و معرفتى هست همان چيز را بذاتيات آن چيز و معرفتى هست همان چيز را بعرضياتش و معرفتى هست او را باشباه و نظايرش و يكى از ديگر تمامتر است ميان حدى در نقصان كه جهل محض باشد و حدى در كمال كه تمامى احاطت باشد مانند مراتب نور در ظهور و خفا و مثالش در محسوسات چنان بود كه كسى شخصى را از دور بيند داند كه جسمى كثيف است و نداند كه سنگى است يا درختى يا جانورى پس معرفت او آن شخص را معرفتى مبهم عام ناقص بود محتمل اين انواع بعد از آن اگر او را متحرك يابد معلومش شود كه حيوانست پس اين معرفت محصلتر و خاصتر و كاملتر شود بى آنك در آن شخص تفاوتى حادث شود و همچنين اگر بوقوف بر اثرى ديگر معلومش شود كه فرس يا انسانست

411