لازم اول و متعاكس نشود و در مقابلات اين قضايا حال بعينه همين بود اما بر خلاف ترتيب اول يعنى سالبه محصله لازم موجبه معدوليه بود و موجبه معدوليه لازم موجبه عدميه من غير عكس اعتبار عرض در محصله در پانزده صورت كه بعضى دانايند بر صدق مجتمع شوند و در معدوليه هم در آن پانزده صورت بر صدق مجتمع شوند و در عدميه در پانزده صورت كه بعضى جاهلند بر صدق مجتمع شوند و هيچ كدام با مقابل بر كذب جمع نشوند اعتبار قطر در موجبه محصله و معدوليه در پانجده صورت كه بعضى دانايند بر صدق جمع شوند و در يك صورت كه معدومند بر كذب جمع شوند و مقابل ايشان در شانزده صورت مذكور بر صدق جمع شوند و بر كذب جمع نشوند و در موجبه محصله و عدميه در هشت صورت كه بعضى دانا بود و بعضى جاهل بر صدق جمع شوند و در هشت صورت كه در او ذكر دانا يا جاهل نبود بر كذب جمع شوند و مقابل ايشان در همه صورتها بر صدق جمع شوند الا در دو صورت كه همه دانا يا همه جاهل بود و بر كذب جمع نيايند و سالبه معدوليه و موجبه عدميه در هشت صورت كه بعضى دانا و بعضى جاهل بود بر صدق جمع آيند و در هفت صورت كه ذكر دانا و جاهل و معدوم نبود بر كذب جمع آيند و مقابل ايشان در همه صورتها الا در سه صورت كه همه دانا يا همه جاهل يا همه معدوم بود بر صدق جمع آيند و بر كذب جمع نيايند اين است اعتبار تلازم و تعاند مهملات در صدق و كذب و بعد از اين محصورات را در دو لوح وضع كنيم و اعتبار كنيم بر اين سياقت

108