اعتبارات ديگر پس اگر آن عرض بين بود تعريف معروض جز به او نشايد مانند نفس انسانى كه از او تميز و ضحك و خجلت و حيا و غير آن صادر شود اما اول و بالذات متميز بود و باقى بحسب اعتبارات مختلف از قوت مميز صادر شود پس تعريف او جز بصدور تميز از او نشايد و نطق عبارت از آنست اما اگر زيادت از يك عرض بين بود و اوليت يكى از آن اعراض بين نبود تعريف به يكى اولى نبود و ايراد هر يكى باعتبارى ديگر دال بود بر معروض مانند حساس و متحرك بارادت بر نفس حيوانى و وقوع اعراض ذاتى در تعريفات حدى محدودات مركب را در موضع فصول افتد مانند ناطق و حساس در تعريفات انسان و حيوان و نطق و حس كه مجرد عرض باشند نفس فصل نتوانند بود بل دال باشند بر فصل و در تعريفات بسايط ذهنى مانند اجناس عاليه در موضع فصول نيفتد چه آن را فصول مقوم نتواند بود بل بر سبيل تعريف لفظى يا تعريف رسمى باشد ذات معروض را فصل يازدهم در تمامى سخن در حد و بيان احوال حدود و نسبت حدود با محدودات معانى متصور يا بسيط بود يا مركب و هر يكى يا ذهنى يا خارجى بسيط ذهنى مانند اجناس عاليه و محمولات عامه على الاطلاق كه آن را جنسى و فصلى نبود و بسيط خارجى مانند عقل و نفس بل مانند سواد و بياض و مركب ذهنى آنچه آن را جنسى و فصلى بود از ماهيات نوعى و مركب خارجى سه صنف بود ا آنك هيچ جزو را از اجزاء او بانفراد قوامى نبود بل قوام اجزاء به يكديگر بود مانند ماده و صورت در جسم ب آنك هر جزوى را بانفراد قوامى بود مانند سركه و انگبين در سكنگبين

438