معناى ولاء - چنان كه از آيهء :
* ( ادْعُوهُمْ لِآبائِهِمْ هُوَ أَقْسَطُ عِنْدَ الله ، فَإِنْ لَمْ تَعْلَمُوا آباءَهُمْ فَإِخْوانُكُمْ فِي الدِّينِ وَمَوالِيكُمْ ) * [1] « آنان را ( بردگان آزاد شده را ) با نام پدرانشان بخوانيد ، اين انتساب حقيقى ( در مقابل فرزند خوانده ) در نزد خدا دادگرانه تر است ، اگر پدران آنها شناخته نشدند برادران دينى و موالى شما هستند » ، استفاده شده و منابع ديگر بيان كرده اينست كه بردگانى كه با سه شرط آزاد مىشدند ولاء آنها بر آزاد كنندگان بوده است ، اين سه شرط عبارتند از :
1 - آزاد كننده فقط به قصد قربت يعنى براى خدا بنده اى را آزاد كند . ( تبرّع ) 2 - در موقع آزاد كردن شخص آزاد كننده تعهدى در بارهء عدم قبول جبران حوادث مضره و رويدادهاى جنائى و غير ذلك براى آزاد شده انجام نداده باشد ، بدين معنى كه شرط نكند من ترا آزاد مىكنم و هيچ گونه ضمانتى را براى

[1] احزاب ، 5

55