به اين كس نيز مىدهد بر وجه أكمل و هر چند خودش منظور نباشد أكمل است تو بندگى چو گدايان به شرط مزد مكن * كه دوست خود روش بنده پرورى داند و اين نيت لفظي است كه هم نيت است و هم دعاى قبول عمل ، و اگر همين معنى را در خاطر بگذراند نيّت بفعل آمده است و ليكن ثواب دعا را ندارد تا بلفظ نگويد و ممكن است كه اگر در ضمير اين كس استدعاى مطالب گذرد از جهة خود يا ديگرى حق سبحانه و تعالى آن ثواب را كرامت كند بفضل خود و ليكن جزم نمىتوان كرد و يا تلفظ جزم هست چون أطاعت كرده است ( و سأله صلوات الله عليه يحيى الأزرق عن الرّجل يصلح له ان يطوف عن أقاربه فقال إذا قضى مناسك الحجّ فليصنع ما شاء ) ( 1 ) و منقولست در موثق و كلينى در صحيح از صفوان از يحيى ازرق و صدوق در فهرست گفته است كه يحيى ابن حسان ازرق و ظاهرا سهو كرده باشد و در اخبار صحيحه از صفوان چند جا تصريح واقع شده است به يحيى بن عبد الرحمن ازرق ثقة با آن كه يحيى ابن حسان از كاظم صلوات الله عليه روايت نكرده است و اين خبر و اخبار مصرحه أكثر از كاظم صلوات الله عليه است و بعد از اين إن شاء الله خواهد آمد با تصريح بعبد الرحمن از آن جمله در سعى خواهد آمد . حاصل آن كه يحيى گفت : سؤال كردم از حضرت امام موسى كاظم صلوات الله عليه از شخصي كه خواهد كه از جهة خويشان خود طواف كند جايز است حضرت فرمودند كه هر گاه مناسك حجرا از جهة خود به جا آورد هر چه خواهد بكند . يعنى مناسك حج خود

40