شده باشد چون عامه اهتمام بسيار به شان عرفه دارند و نقل كرده‌اند كه الحجّ عرفة و در زمان بنى عباس بود و ابن عباس گفته است كه روز عرفه است ( و في رواية سليمان بن داود المنقرىّ عن فضيل ابن عياض عن أبي عبد الله صلوات الله عليه في اخر حديث يقول فيه انّما سمّى الحجّ الأكبر لأنّها كانت سنة حجّ فيها المسلمون و المشركون و لم يحجّ المشركون بعد تلك السّنة ) ( 1 ) و منقولست در موثق از فضيل در آخر حديث طويلى كه حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه در آن فرموده است كه چرا حج اكبرش مىگويند زيرا كه سالى بود كه مسلمانان و كفار در آن سال حج كردند و كفار بعد از آن حج نكردند و در علل اين حديث را از حفص بن غياث روايت كرده است كه گفت از آن حضرت صلوات الله عليه سؤال كردم از آيهء « * ( وَأَذانٌ ) * الخ » حضرت فرمودند كه حضرت أمير المؤمنين صلوات الله عليه فرمودند كه منم آن اذان از روى مبالغه موافق أحاديث متواتره از آن حضرت بر اين معنى بعد از آن سؤال كردم الخ .
و ظاهرا اشتباه از اين جهت شده است كه كلينى در اين باب بعد از حديث معاوية بن عمار و حديث ذريح به همين سند روايت كرده است از فضيل بن عياض كه گفت سؤال كردم از آن حضرت صلوات الله عليه از حج أكبر و عرض نمودم كه عبد الله بن عباس مىگويد كه روز عرفه است حضرت فرمودند كه حضرت أمير المؤمنين صلوات الله عليه مىفرمودند كه حج أكبر روز نحر است و دليل مىفرمودند از قول حق سبحانه و تعالى كه * ( فَسِيحُوا فِي الأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ ) * و آن چهار ماه به اتفاق بيست روز ذي الحجة است و محرم و صفر و ربيع الأول و ده روز از ربيع الاخر است و اگر حج أكبر روز

259