به گمان أو كه تواند رفتن به عرفات كه اندكى آنجا وقوف كند آن مقدار كه نيت وقوف اضطراري كند و بعد از نيت اندكى بماند كه دعايى بكند اگر همه همين بگويد « اللَّهُمَّ اغفر لنا » استحبابا و خود را داخل مازمين كند كه أول مشعر است پيش از طلوع آفتاب پس به عرفات برود و اگر گمانش اين باشد كه وقتي كه داخل مشعر خواهد شد كه آفتاب طالع شده باشد و حاجيان روانه شده باشند در اين صورت نمىروند و در كافى و بعضي از نسخ صحيحه تهذيب « فلا ياتها » است بلفظ نهى و لفظ متن نيز خبر است بمعنى نهى يعنى نرود و حرامست رفتن چون سبب فوت وقوف اختياريست ، در مشعر بماند و حجش تمامست چون يكى از موقفين را به وقوف اختياري دريافته است و بر اين مضمون أحاديث متواتره وارد شده است و بعضي از آن گذشت در باب ادراك حج شصت و سه باب قبل از اين و همان باب كافى بود ( و روى ابن محبوب عن داود الرّقىّ قال كنت مع أبى عبد الله صلوات الله عليه بمنى إذ جاء رجل فقال انّ قوما قدموا و قد فاتهم الحجّ فقال نسأل الله العافية أرى ان يهريق كلّ رجل منهم دم شاة و يحلَّوا و عليهم الحجّ من قابل ان انصرفوا إلى بلادهم و ان أقاموا حتّى يمضى ايّام التّشريق بمكَّة ثمّ خرجوا إلى وقت أهل مكَّة فاحرموا منه و اعتمروا و ليس عليهم الحجّ من قابل ) ( 1 ) و به أسانيد بسيار صحيح و كالصحيح منقولست از داود بغدادي كه گفت در خدمت امام جعفر صادق صلوات الله عليه بودم كه شخصي آمد و عرض نمود كه جمعى آمده‌اند و حج ايشان فوت شد و به حج نرسيدند حضرت فرمودند كه همه از حق سبحانه و تعالى عافيت و صحت بدن مىخواهيم اگر بدن صحيح است سال ديگر حج مىتوان كرد يا آن كه حق

219