كه يكى مقام إبراهيم باشد .
و دويم * ( وَمَنْ دَخَلَه كانَ آمِناً ) * و خواهد آمد كه هر جبارى كه اراده ازالهء خانه كرد به بلاها مبتلا شد مثل تبّع و أصحاب فيل و غير آنها كه مذكور خواهد شد حتى حيوانات وحشى در حرم با سباع مانوسند و با آن كه كبوتر بسيار در مسجد الحرام مىباشد كبوترى بر بأم كعبه نرفته است و نمىرود و هم چنين ساير مرغان و فضله هيچ مرغى بر بأم كعبه نيفتاده است .
و سيم * ( وَلِلَّه عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ ) * است كه جمعى از بخل به نهايت مرتبه باشند البتة به زيارة خانه مىروند و مكرر مىروند و مبلغها صرف آن راه مىنمايند و اينها مخالفت ندارد با حديث چون همه آياتند قطع نظر از آن كه أصحاب بصاير حقه در هر سنگى و چوبى از آن خانه مشاهده آيات عظيمه مىنمايند و اين معنى مشاهد است كه تا كسى به حج نرفته باشد خداوند خود را چنانكه بايد نشناخته است چون در هر منزلي عقدها دست مىدهد و هر حق سبحانه و تعالى به نحوى حل آن عقدها مىنمايد كه آدمي حيران مىشود ، و در خصوص أصل مكة معظمه كه دعاها مجرب الاستجابة است ، و در سالى كه بنده رفته بودم فتنهاى عظيم رو داده بود و در خصوص ما چنان شد كه مير حاج بصره از وى حماقت كارها كرده بود كه در مقام قتل و نهب عجم در آمدند و اين شكسته متوجه حطيم شدم و تضرع نمودم كه همان جا اثر استجابت يافتم و حق سبحانه و تعالى آن بلاها را به سهولت زايل گردانيد و چند سال بود كه باران كم مىآمد در اين بلاد چون راه مكة مسدود شده بود و اين ضعيف سعيها نمود در فتح آن و چون متوجه اين راه شديم در منزل أول باران عظيم آمد و در حطيم نيز دعا كردم الحمد للَّه از آن سال تا حال تنگى نشد ، و حصر نمىتوانم كرد آن چه در اين راه ديدم و آن چه

193