و اما تعليلى كه حضرت فرموده‌اند كه در حج مشقتها هست كه در نماز نيست .
جوابش آن است كه هم چنان كه يك نماز بهتر است از بيست حج قطع نظر از نماز هم چنين حج بهتر است از نماز قطع نظر از نيت چنانكه متواتر است كه حضرت سيد الأنبياء و أئمة هدى صلوات الله عليهم فرموده‌اند كه نيت مؤمن بهتر است از عمل أو .
و همين شبهه نماز نيز در آن جاريست كه مشقت افعال نماز بيشتر است از مشقت نيت در آنجا نيز قطع نظر از نيّت مراد است نه بىنيت و آن چه گفته‌اند كه مشقت افعال صلاة بيشتر است نه چنين است بلكه نيت از هر عبادتي مشكلتر است .
و جمعى گمان كرده‌اند كه نيت خطور بال است و نه چنين است بلكه نيت اخلاص وقتي حاصل مىشود كه رياضات بسيار و مجاهدات بىشمار به قانون شرع محمد صلَّى الله عليه و آله كشيده باشند بلكه تكليف به نيت تكليف مقدمات آن است چنانكه سابقا مذكور شد .
و كالصحيح منقول است از حضرت أبو الحسن علي بن موسى الرضا از پدرانش از حضرت أمير المؤمنين صلوات الله عليهم كه دنيا همه جهل است و باطل مگر علماء و علم حجت است بر خلق مگر آن علمي كه بان عمل كنند و عملها همه باطل است مگر عملي كه با نيت خالص باشد و اخلاص در خطر است تا خاتمه اعمال چون شود و به عبارتى ديگر از حضرت سيد المرسلين صلَّى الله عليه و آله منقول است كه مردمان همه هالكانند مگر عالمان و عالمان همه هالكانند مگر عاملان و عاملان همه هالكانند مگر مخلصان و خطر مخلصان عظيم است تا عاقبت چون شود .

143