كه حيض و مرض اختيارى ايشان نيست و احوط آنست كه ترك نكند ولى قضاى مسافر را چون روايات بىمعارض است و ليكن جزم بوجوب نيز مشكل است به اعتبار اوامر حديث .
و در حضور [ خصوص ظ ] مرض در صحيح از ابى بصير منقولست كه گفت سؤال كردم از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه از زنى كه در ماه رمضان بيمار شد و در شوال فوت شد و بمن وصيت كرد كه روزهء او را قضا كنم حضرت فرمودند كه از آن مرض به شد عرض كردم كه نه در آن مرض فوت شد حضرت فرمودند كه از او قضا نمىتوان كرد و يا نمىبايد كرد زيرا كه حق سبحانه و تعالى بر او واجب نكرده بود چون فرصت قضا نيافت ، عرض كردم كه چون وصيت كرده است مىخواهم كه از جهة او قضا كنم حضرت فرمودند كه چون قضا مىكنى چيزى كه حق سبحانه و تعالى بر او واجب نگردانيده بود و ليكن اگر مىخواهى كه از جهة خودت روزه گيرى خوبست يعنى از جهة خود روزه بگير و ثوابش را به او قربت كن .
و احاديث بسيار وارد شده است كه از جهة ميّت عبادات مىتوان كرد و ظاهرا مبالغه حضرت در اينجا از جهة رفع توهم وجوبست و الله تعالى يعلم ( و روى بن مسكان عن محمّد بن جعفر قال قلت لأبي الحسن صلوات الله عليه انّ امرأتي جعلت على نفسها صوم شهرين فوضعت ولدها و ادركها الحبل فلم تقدر [ فلم تقو خ ] على الصّوم قال فلتصدّق مكان كلّ يوم بمدّ على مسكين ) ( 1 ) و در صحيح منقول است از ابن مسكان از محمد و جهالت او ضرر ندارد چون ابن مسكان از اهل اجماع است كه گفت عرض نمودم به حضرت امام

536