قضا مىبايد كرد زيرا كه ماه رمضانى كه يقين در آن نداشته باشند نيت نمىتوان كرد كه فردا روزه رمضان مىدارم واجب قربة إلى الله زيرا كه نمىدانى كه از ماه رمضانست و نمىدانى كه واجبست مع هذا نهى واقع شده است از آن كه روزه يوم الشك را به نيت واجب بدارند زيرا كه حضرت امير المؤمنين صلوات الله عليه فرموده است كه و الله كه اگر افطار كنم روزى از ماه رمضان را محبوبتر است نزد من از آن كه يك روز شعبان داخل كنم در ماه رمضان .
و اين حديث نيز چند احتمال دارد يكى آن كه يوم الشك را خوردن بهتر است از گرفتن بقصد رمضان هم چنان كه گرفتنش بهتر است از خوردن و اين صورت دو احتمال دارد يكى آن كه خوردنش بهتر است از گرفتن و اگر چه از رمضان باشد بحسب واقع چون ما مكلفيم بظاهر به واقع و يكى آن كه خوردنش بهتر است از گرفتن اگر از رمضان باشد و تعميم بهتر است .
و دويم آن كه فرض محالى مىفرمايند كه نزد من افطار رمضان بهتر است از تشريع اگر چه هر دو حرامند اما علاج افطار به قضا و كفاره مىتوان كرد و تشريع دروغ بر خدا و رسول بستن است و حق سبحانه و تعالى فرموده است كه كيست ظالمتر از كسى كه دروغ بر خدا بندد و آن جماعتى كه دروغ بر خدا مىبندند روى ايشان در روز قيامت سياه خواهد بود ، اما بنا بر احتمال اول ترديد دو احتمال دارد و صدوق فرق كرده است ميان ترديد و جزم بوجوب كه در جزم بوجوب گفته است جايز نيست و در ترديد گفته است كه مقبول نيست ، و ترديد بنا بر آن كه گفته شد اين بود كه ترديد كند ميان واجب و سنت و چون روزه يوم الشك بىدغدغه سنت است ترديد معقول نيست و احتمال دارد كه باين نحو ترديد كند كه فردا روزه مىگيرم كه اگر از ماه رمضان باشد از ماه

446