على انّه لليلتين أيجوز ذلك قال نعم ) ( 1 ) و در صحيح منقولست از عيص كه گفت سؤال كردم از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه كه هر گاه شب سابق ابر باشد و در اين شب كه همه كس ماه را به بينند متفق باشند كه ماه دو شبه است آيا جايز است كه حكم دو شبه را بر آن جارى سازند فرمودند كه بلى و ظاهرا مراد از قوم جمعىاند كه از درجات كواكب خبر داشته باشند و به بينند كه ماه چهل درجه است احتمال ندارد كه ماه يك شبه باشد و البته دو شبه هست و گاه باشد كه سه شبه باشد اما دو شبه معلوم است كه كمتر نيست پس در اين صورت اگر خورده باشند آن روز را قضا مىكنند و چون سى روز بگذرد از اين حساب روز سى و يكم را افطار مىكنند و اين معنى نظر به كسى كه عالم باشد و درجات قمر را شناسد خوبست اما نظر به اكثر مردمان كه اندكى كه ماه را مىبينند كه درجه اش عالى است مىگويند دو شبه است اعتبارى ندارد ، لهذا عبارت چنين وارد شده است كه همه متفق باشند يعنى عالم و غير عالم همه دانند كه دو شبه است پس هر گاه ماهها ابر باشد و اولش ظاهر نباشد و سى سى حساب كنند تا دو ماه خوبست و تا سه ماه بر احتمالى و در باقى خلافست بعضى يك ماه سى كم يك و يك ماه سى حساب مىكنند و بعضى بحديث خمسه و احاديث سابقه عمل مىنمايند و اينها همه وقتى است كه خلافش يقين نشود چنانكه در اين حديث است و الله تعالى يعلم .

443