پنج ماه بيست و نه و اين قاعده موافق است با حساب منجمان غالبا بلكه دايما و جمعى ديگر قايلند به نحوى كه سابقا گذشت كه ماه رمضان تمام است و شوال ناقص است تا به شعبان كه ناقص است و اين حساب غالبا مخالف است با رؤيت چون بسيار است كه دو ماه و سه ماه متفق مىباشد و الله تعالى يعلم ( و روى ابان بن عثمان عن عبد الرّحمن بن ابى عبد الله عن ابى عبد الله صلوات الله عليه قال قلت له رجل اسرته الرّوم و لم يصحّ له شهر رمضان و لم يدر أيّ شهر هو قال يصوم شهرا يتوخّى و يحسب فان كان الشّهر الَّذى صامه قبل شهر رمضان لم يجز و ان كان بعد شهر رمضان اجزاه ) ( 1 ) و در موثق كالصحيح از عبد الرحمن بن ابى عبد الله منقول است و در بعضى از نسخ اين كتاب ابن ابى العلاست و از سهو نساخ است البته چنانكه در كافى و تهذيب ابن ابى عبد الله است كه گفت عرض نمودم به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه كه هر گاه فرنگان شخصى را اسير كنند و ماه رمضان از خاطرش رفته باشد و اسامى ماههاى ايشان ديگر است چه كند حضرت فرمودند كه تخمين مىكند يك ماهى را و حساب نگاه مىدارد تا در آيد يا جمعى از مسلمانان بر او وارد شوند پس اگر آن ماهى را كه گرفته است پيش از ماه رمضان است مجزى نيست او را و مرتبه ديگر قضا مىكند و اگر در ماه رمضان واقع شده باشد يا بعد از آن مجزى است او را چون بعد از رمضان قضا خواهد بود و نيّت ادا و قضا در كار نيست خصوصا هر گاه نداند و كسى كه خلاف نكرده است در اين حكم .
( و ساله العيص بن القاسم عن الهلال اذا راه القوم جميعا فاتّفقوا ) *

442