هلالها كه حكمت چيست كه چنين مقرر فرموده است كه اول باريك باشد تا آن كه بدر شود و باز به مرتبه اول رسد بگو كه اين عنوان مقرر فرموديم كه وقتها باشد از جهة جميع مردمان و اوقات حج را و ماههاى حج را به هلال بدانند و تفصيل آيه گذشت پس حق سبحانه و تعالى هلال را سبب معرفت ماهها گردانيد و غير آن را نكرده است و هر چه او كرده است مىبايد به آن عمل كنند .
( و فى رواية القاسم ابن عروة عن ابى العبّاس الفضل بن عبد الملك عن ابى عبد الله صلوات الله عليه قال الصّوم للرّؤية و الفطر للرّؤية و ليس الرّؤية ان يراه واحد و لا اثنان و لا خمسون ) ( 1 ) و منقول است كالصحيح كه حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه فرمودند كه روزه وقتى است كه ماه رمضان را به بينند و افطار وقتى است كه ماه شوال را به بينند و رؤيت نيست كه يكى يا دو يا پنجاه كس به بينند يعنى عدد پنجاه اعتبار ندارد بلكه مدار بر علم است پس اگر به شهادت سه كس علم بهم رسد اعتبار مىكنند و اگر از دويست كس علم بهم نرسد اعتبار ندارد .
( و فى رواية محمّد بن قيس عن ابى جعفر صلوات الله عليه قال قال امير المؤمنين صلوات الله عليه اذ رأيتم الهلال فافطروا او شهد عليه عدل من المسلمين و ان لم تروا الهلال الَّا من وسط النّهار او اخره فاتمّوا الصّيام إلى اللَّيل و ان غمّ عليكم فعدّوا ثلثين ليلة ثمّ افطروا ) ( 2 ) و در حسن كالصحيح و صحيح منقول است از حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه كه حضرت امير المؤمنين صلوات الله عليه فرمودند كه هر گاه ماه شوال را به بينيد بخوريد يا جمعى از عدول مسلمانان شهادت دهند كه ماه را ديده‌اند بخوريد و اگر نه بينيد ماه را مگر از ميان روز يا آخر روز آن روز را

435