فرمودند كه اين روز را افطار كند و روزى ديگر مىگيرد .
( و ساله العيص بن القاسم عن الرّجل ينام فى شهر رمضان فيحتلم ثمّ يستيقظ ثمّ ينام قبل ان يغتسل قال لا باس ) ( 1 ) و در صحيح منقول است از عيص كه گفت از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه سؤال كردم از شخصى كه بخواب رود در ماه رمضان و محتلم شود و بيدار شود و باز بخواب رود پيش از غسل حضرت فرمودند كه باكى نيست و اين حديث نيز دلالت مىكند كه خواب مشروع باشد اگر چه قضا واجب باشد و ممكن است كه قضا سنت باشد چنانكه از صدوق نقل كرده‌اند كه او مشروع مىداند بقاى بر جنابت را تا طلوع صبح اگر چه محتمل است كه عمدا جايز باشد بقا و كفاره يا قضا لازم باشد و كفاره با عدم حرمت بعيد است .
و در صحيح از عيص منقول است كه گفت سؤال كردم از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه از شخصى كه جنب شود در ماه رمضان در اول شب و تأخير كند غسل را تا صبح طالع شود حضرت فرمودند كه تمام مىكند روزه را و بر او قضا نيست و ظاهرا هر دو يك حديث بوده است هر كرا جدا كرده باشند و ظاهرش آنست كه مراد خواب اول باشد اگر چه لفظ خواب مذكور نيست چون متعارف نمىباشد كه شخصى اول شب جنب شود و بيدار باشد تا صبح و اگر جنب شود يا محتلم شود و به نيت غسل نخوابد يا بيدار باشد عمدا تا صبح شود قضا و كفاره مىدهد .
چنانكه مرويست در موثق كالصحيح از ابو بصير از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه در شخصى كه جنب شود در شب در ماه رمضان و عمدا ترك كند غسل را تا صبح شود حضرت فرمودند كه بنده آزاد مىكند يا دو

422