مىدهد و او را خلاص مىكند هم چنين جزيه بمنزله ارش جنايت كفر است كه ستم بر خود كرده است اگر ندهد سال به سال در ذمه او قرار مىگيرد تا كل مال جزيه مىشود و بتحقيق كه اخبارى كه وارد شده است در اين باب ذكر كرده‌ام آن را در كتاب جدائى كه نوشته‌ام از جهة جزيه بدان كه قانون محدثين و فقها آنست كه در ابواب فقه ذكر مىكنند كتاب جهاد را و احكام آن را و چون احاديث بسيار وارد شده است كه از جمله شرايط جهاد اذن امام است پس در حال غيبت جهاد ساقط خواهد بود بنا بر اين فايده بسيار مترتب نمىشود بر ذكر آن بنا بر اين صدوق احكام جهاد را در اين كتاب ذكر نكرده است چون وقتى كه امام حاضر مىشود خود عالم است به احكام جهاد و در حال غيبت كه جهاد نيست دانستن احكام آن بىفايده است مع هذا آياتى كه در فضيلت و احكام جهاد وارد شده است بسيار است و آيات كافى است .
و در اخبار بسيار وارد شده است كه در غيبت دو نوع از جهاد هست يكى جهاد نفس است و شيطان كه حق سبحانه و تعالى فرموده است * ( وَالَّذِينَ جاهَدُوا فِينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا ) * و ظاهر است كه مجاهده با كفار سبب هدايت طرق الهى نمىشود بلكه جهاد نفس و شيطان است كه سبب فتح ابواب هدايات و علوم است .
و كالصحيح منقول است از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه كه حضرت سيد المرسلين صلى الله عليه و آله فرمودند كه مرحبا جمعى را كه جهاد اصغر را از خود انداختند و متوجه جهاد اكبر جهاد شدند عرض نمودند كه يا رسول الله جهاد اكبر كدامست حضرت فرمودند كه آن جهاد نفس است .
و كالصحيح منقول است از فضيل بن عياض كه گفت سؤال كردم از

35