كاغذ نبوده و بعوض كاغذ در پوست و تخته و كتف و امثال اينها مىنوشتند حتى در زمان حضرت سيد المرسلين صلى الله عليه و آله و مشهور آنست كه امير المؤمنين تعليم فرمودند ساختن كاغذ را و اگر كسى نديده باشد باور نمىكند و جمعى معجز مىدانند آن را ، و مشهور آنست كه بعد از سوختن كتاب حكيم به همرسيد نامش ابراهيم زردشت و زند را از جهت ايشان تصنيف كرد و چون مشكل بود پا زند را از جهت شرح آن نوشت و گفت آن كتابى كه سوختيد همين است و الحال مجوس باين دو كتاب عمل مىكنند به توهّم آن كه كتاب سماوى است و احاديث از طرق عامه و خاصه وارد شده است كه حضرت سيد المرسلين صلى الله عليه و آله فرمودند كه با مجوس عمل كنيد به نحوى كه با يهود و نصارى عمل مىكنيد و اين حديث كالمتواتر است و عمل اصحاب بر اين است .
( و سال ابو الورد ابا جعفر صلوات الله عليه عن مملوك نصرانى لرجل مسلم أعليه جزية قال نعم قال فيؤدّى عنه مولاه المسلم الجزية ؟ ) * قال نعم انّما هو ماله يفتديه اذا اخذ يؤدّى عنه و قد اخرجت ما رويت من الأخبار فى هذا المعنى فى كتاب الجزية ) ( 1 ) و در حسن كالصحيح منقولست از ابو ورد كه گفت سؤال كردم از حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه كه هر گاه مسلمانى بنده نصرانى داشته باشد آيا بر غلام جزيه هست حضرت فرمودند كه بلى راوى گفت كه پس مولاى مسلمان از جهة غلام جزيه خواهد داد حضرت فرمودند بلى فداى مال خود را مىدهد چون غلام را كه مىگيرند كه جزيه بده از بابت جنايتى كه كرده باشد و در رقبه او قرار گرفته باشد ، مولى اگر غلام خود را خواهد ارش جنايت

34