إسم الكتاب : لوامع صاحبقرانى ( شرح الفقيه ) ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 708)

الجزية عطاء المجاهدين و الصّدقات لأهلها الَّذين سمّى الله عزّ و جلّ فى كتابه ليس لهم من الجزيه شىء ثمّ قال صلوات الله عليه ما اوسع العدل انّ الناس يستغنون اذا عدل فيهم تنزل السّماء رزقها و تخرج الأرض بركتها باذن الله عزّ و جلّ ) ( 1 ) و كالصحيح و در صحيح منقولست از محمد بن مسلم كه گفت از حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه سؤال كردم از دستور العمل حضرت امام صلوات الله عليه در زمينهاى كه بعد از حضرت سيد المرسلين صلى الله عليه و آله مفتوح شده است پس حضرت فرمودند كه حضرت امير المؤمنين صلوات الله عليه قانونى در اهل عراق عرب مقرر فرمودند كه در ساير زمينها به آن دستور عمل مىبايد نمود پس حضرت فرمودند كه از زمين جزيه بر طرف نمىشود و جزيه بخششى است كه حق سبحانه و تعالى آن را از جهة غازيان مقرر فرموده است و زكوات از جهة جمعى كه حق سبحانه و تعالى در قرآن مجيد ايشان را نام برده است و ايشان را در جزيه بهره نيست پس حضرت فرمودند كه عدالت چه وسعتى دارد كه به همه كس حصه او مىرسد اگر به عدالت عمل نمايند ، و همه مردمان مستغنى مىشوند هر گاه در ميان ايشان به عدالت سر كنند و حق ايشان را به ايشان بدهند و از آسمان باران مىآيد و از زمين حاصلهاى با بركت بهم مىرسد باذن حق سبحانه و تعالى و هر جفائى كه مردمان مىكشند به سبب عدم عدالت مىكشند كه ضررش به فقرا و اغنيا هر دو مىرسد چنانكه گذشت و در تهذيب به جاى مجاهدين المهاجرين است و ظاهر آنست كه سهو شده باشد يا مراد از مهاجرين مجاهدان باشند خصوصا هر گاه قايل شوند بانكه هجرت بعد از فتح ساقط شده است پس جزيه جائى نخواهد داشت و هم چنين امرى نيست در شرع چنانكه گذشت .

31