سهم فقرا به او دهند و به او نگويند كه حج بكن و او اگر خواهد بحج رود چنانكه در حديث موثق كالصحيح از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه وارد شده است .
( و روى عبد الله بن سنان عن ابى عبد الله صلوات الله عليه قال ساله رجل و انا حاضر عن مال المملوك أعليه زكاة فقال لا و لو كان له الف الف درهم و لو احتاج لم يكن له من الزّكاة شىء ) ( 1 ) و در صحيح منقولست از عبد الله كه شخصى از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه سؤال كرد و من حاضر بودم كه آيا بر مملوك خواه غلام و خواه كنيز زكات واجبست اگر شرايط وجوب باشد حضرت فرمودند كه نه اگر چه هزار هزار درهم داشته باشد كه بحساب آن وقت ده هزار تومان باشد و غرض مبالغه است على الظاهر چون مالك نمىشود و بر تقدير مالكيت تمكن از تصرف نيست و آن شرط است در وجوب زكات و اگر بنده محتاج شود از زكات نمىتواند گرفت هيچ چيز چون به مولى غنى است و واجب النفقه مولى است مگر آن كه مولاى او نيز فقير باشد يا غنى باشد و به او ندهد آن چه او را بس باشد .
( و فى خبر اخر عن عبد الله بن سنان قال قلت له صلوات الله عليه مملوك فى يده مال أعليه زكاة قال لا قال قلت فعلى سيّده فقال لا لأنّه لم يصل إلى السّيّد و ليس هو للمملوك ) ( 2 ) و در صحيح از عبد الله در خبرى ديگر منقولست كه گفت عرض نمودم به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه كه بنده در دست او مالى باشد يعنى تجارت كند يا مالى مخفى از آقا دارد و سال بر او بگذرد آيا بر او زكات واجبست يا مىتواند داد گر چه بر سبيل استحباب باشد حضرت فرمودند كه نه گفت عرض نمودم آيا بر آقاى او واجبست حضرت فرمودند كه نه زيرا كه به آقا نرسيده است و مال مملوك نيست و ظاهرش آنست كه چون آقا خبر ندارد تمكن از تصرف نيست و غلام مالك

539