ا لله اكبر لا اله الَّا الله و الله اكبر الله اكبر و للَّه الحمد الله اكبر على ما هدانا و له الشّكر فيما ابلانا و الحمد للَّه على ما رزقنا من بهيمة الانعام و كان علىّ صلوات الله عليه يبدأ بالتّكبير اذا صلَّى الظَّهر من يوم النّحر و كان يقطع التّكبير اخر ايّام التّشريق عند الغداة و كان يكبّر فى دبر كلّ صلاة فيقول الله اكبر الله اكبر لا اله الَّا الله الله اكبر و للَّه الحمد فاذا انتهى إلى المصلَّى تقدّم فصلَّى بالنّاس بغير اذان و لا اقامة فاذا فرغ من الصّلاة صعد المنبر ثمّ بدا فقال » ( 1 ) و منقول است كالصحيح كه حضرت امير المؤمنين صلوات الله عليه در عيد قربان خطبه فرمودند و قبل از آن در وقت رفتن به مصلى يا از جهة تعليم كه بعد از نمازها بگويند يا از جهة صبر نمودن تا مردمان جمع شوند قبل از صلاة تكبير فرمودند و چون صدوق از كتاب خطب برداشته است و در كتاب اين عبارت مقدم بر خطبه بوده است نوشته است و دور نيست كه ما تقدم اين عبارت عبارتى بوده باشد كه مربوط بان بوده باشد و آن را ذكر نكرده باشد يا آن كه گمان كرده است كه داخل خطبه است سهوا و آن چه از مصباح ظاهر مىشود آنست كه تكبيرات تا بهيمة الانعام از خطبه است و بعد از ان الله اكبر زنة عرشه از خطبه است تا به آخر و صدوق اين جمله را در ميان در آورده است از و كان عليّ تا فقال .
و ترجمه تكبير اين است كه واجب الوجود بالذات از آن بزرگتر است كه بذات مقدّس او توان رسيد يا ذات او را وصف توان كرد خداوند عالميان از آن اعظم است كه به صفات او توان رسيد يا وصف توان كرد آن را چون صفات او عين ذات اوست و نيست خداوندى كه سزاى پرستش باشد مگر خداوند معبود بحق ، و خداوند از آن اعظم است كه كسى عبادت او تواند كرد چنانچه حقّ بندگى اوست ، واجب بالذات اكبر و اعظم است از آن كه او را تصور توان نمود و جميع محامد مخصوص ذات مقدّس اوست چون جميع كمالات مخصوص

284