از آن حضرت صلوات الله عليه در نماز در كجاوه و امثال آن كه فرمودند كه چهار زانو نماز كند و پا دراز كرده و هر نحو كه ممكنست باشد ، و اشعارى دارد كه با مشقت درست نشستن چنين نماز مىتوان كردن و ظاهرش نافله است چنان كه صريحا وارد شده است در اخبار صحيحه كه نماز نافله را در محمل مىتوان كرد و همچنين در اخبار صحيحه وارد شده است كه نماز نافله را پياده در راه رفتن مىتوان كرد و در سفر و در حضر نيز سواره مىتوان كرد .
< صفحة فارغة > [ نماز با ايماء ] < / صفحة فارغة > ( « و روى عن ابراهيم بن ابى زياد الكرخيّ انّه قال قلت لأبي عبد الله صلوات الله عليه رجل شيخ كبير لا يستطيع القيام إلى الخلاء لضعفه و لا يمكنه الرّكوع و السّجود فقال ليؤم برأسه ايماء و ان كان له من يرفع اليه الخمرة فليسجد فان لم يمكنه ذلك فليؤم برأسه نحو القبلة قلت فالصّيام قال اذا كان فى ذلك الحدّ فقد وضع الله عنه فان كان له مقدرة فصدقه مدّ من الطَّعام بدل عن كلّ يوم احبّ إليّ فان لم يكن له يسار فلا شىء عليه » ) و در صحيح از ابن ابى عمير از ابراهيم بغدادى كه كتاب او معتمد است منقول است كه گفت عرض نمودم به خدمت حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه كه مردى پير بسيار پير است كه نمىتواند به ادب خانه رفتن به سبب ضعف و ممكنش نيست ركوع و سجود حضرت فرمودند كه از جهة ركوع و سجود ايما كند بسر و اگر كسى باشد كه سجاده يا مهر را بر دارد يا محل آن را بلند كند بر آن سجده كند چنان كند ، و اگر اين معنى ممكن نباشد او را پس اشاره كند بسر به جانب قبله گفتم كه روزه را چه كند حضرت فرمودند كه هر گاه شخصى به چنين حالى رسد حق سبحانه و تعالى روزه را از او ساقط كرده است پس اگر قدرت داشته باشد عوض هر روزى يك مد از طعام تصدق كردن محبوبتر است بسوى من پس اگر نداشته باشد يا بر او مشكل باشد بر او چيزى

322