گفت كه اينها تصوف است و اين اخبار آحاد است و البته شيخ صفى الدين اسحاق تقيه فرموده‌اند شيخ فرمودند كه ما نمىتوانيم ردّ اين احاديث صحيحه كنيم و قريب بده حديث صحيح در اين باب واقع شده است و اگر ما اين احاديث را طرح كنيم امان بر مىخيزد ، بنده عرض نمودم كه كل ذلك لم يكن شيخ فرمودند كه بگو عرض نمودم كه چون احاديث بسيار از ائمه وارد شده است ممكن است كه ايشان فرموده باشند و سهو واقع نشده باشد و چون سهو نبى مشهور بود حضرات معصومين تقيه فرموده باشند شيخ تحسين بسيار فرمودند و همه فضلا كه حاضر بودند تحسينات فرمودند ، و شيخ فرمودند كه چنين وجه ظاهرى مىبود و ما به اين وادى نيفتاده بوديم و بعد از آن عرض نمودم كه شيخنا تعجّب دارم از شما و از اكثر علما كه همه در كتب اصولى ذكر كرده‌ايد كه تعارض ميان دو قطعى محال است و در تقيه ممكن است : در اين مرتبه تحسين بسيار فرمودند و بنا بر اين سخن شيخ صفى الدين اسحاق قدس سرّه الشريف محمول بر اين است كه اگر آن حضرت سهو كرده باشند چنين خواهد بود چنان كه در توجيه جمع بين الاخبار هميشه مدار بر اين است و الله تبارك و تعالى يعلم .
< صفحة فارغة > [ قضاي نماز ] < / صفحة فارغة > ( « و سال حمّاد بن عثمان ابا عبد الله صلوات الله عليه عن رجل فاته شىء من الصّلوات فذكر عند طلوع الشّمس او عند غروبها قال فليصلّ حين يذكر » و بسند صحيح منقولست از حمّاد كه گفت سؤال كردم از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه از شخصى كه فوت شده باشد از او نمازى از نمازها و به خاطرش رسد نزد بر آمدن آفتاب يا فرو رفتن آفتاب حضرت فرمودند كه نماز قضا را مىكند در وقتى كه به خاطرش رسد هر وقت كه باشد اگر چه در اوقات مكروهه باشد چنان كه گذشت و خواهد آمد كه در اين

305