عقل نمىفهمد و امثال اين حديث را تصديق مىبايد كرد و به كيفيت آن كار نمىبايد داشت و بعضى گفته‌اند كه مراد از شيطان ما راست كه اگر تنها باشد از راه حلق به اندرون او مىرود يا شيطان مار را بر اين مىدارد كه برود به اندرون او و همچنين گربه را بر اين مىدارد كه عضوى از او را ضايع كند و همچنين ساير حيوانات را زيرا كه تا آدمى زنده است هيچ حيوانى جرأت نمىكند كه نزد او آيد و چون مرد همه حيوانات بر او دست مىيابند و الله تعالى يعلم .
< صفحة فارغة > [ ميت را در فضاى غير مسقّف غسل مىتوان داد ] < / صفحة فارغة > ( و سال علىّ بن جعفر اخاه موسى بن جعفر صلوات الله عليهما عن الميّت يغسّل فى الفضاء فقال لا باس و ان ستر بستر فهو احبّ إليّ ) و به اسانيد صحيحه مرويست از على بن جعفر كه گفت سؤال كردم از برادرم حضرت امام موسى كاظم صلوات الله عليه كه آيا ميت را در فضاى غير مسقّف غسل مىتوان داد حضرت فرمودند كه باكى نيست و اگر حايلى باشد ميان او و آسمان پس آن محبوبتر است نزد من .
و همين مضمون در حديث موثق كالصحيح از حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه منقولست كه آن حضرت دوست مىداشتند در غسل ميت كه ميان ميت و آسمان حايلى باشد مثل سقف خانه يا خيمه و چون اين حديث مفسر آن حديث است لازمست كه تفسير آن بر اين نحو كرده شود و قطع نظر از اين حديث ظاهرش همين است .
و ليكن احتمال دارد كه مراد حايل ميان مردمان و ميت باشد به آن كه پرده بياويزند يا عورت ميت را به پوشانند . و محتمل است كه هر دو مراد باشد و اول اظهر است ، و از براى معنى ثانى احاديث بسيار هست چنان كه خواهد آمد إن شاء الله تعالى .
< صفحة فارغة > [ هر يك از زن و شوهر غسل يكديگر مىتوانند داد مطلقا ] < / صفحة فارغة > ( و سال عبد الله بن سنان ابا عبد الله صلوات الله عليه عن الرّجل

220