آخرت چنان كه در اين حديث مذكور است ظاهر آنست كه بعد از مرگ است چنان كه خواهد آمد و ممكن است كه دو بشارت باشد يكى نزد مرگ چنان كه در اين حديثست و يكى بعد از آن چنان كه بعد از اين خواهد آمد و مناسب اين مقام در تفسير همين آيه وارد است احاديث كه بعد از اين مذكور خواهد شد إن شاء الله تعالى .
< صفحة فارغة > [ كيفية قبض روح ملك الموت ] < / صفحة فارغة > ( وقال الصادق صلوات الله عليه قيل لملك الموت عليه السّلام كيف تقبض الارواح و بعضها فى المغرب و بعضها فى المشرق فى ساعة واحدة فقال ادعوها فتجيبنى قال فقال ملك الموت عليه السّلام انّ الدّنيا بين يدىّ كالقصعة بين يدى احدكم يتناول منها ما شاء و الدنيا عندى كالدّرهم فى كفّ احدكم يقلَّبه كيف شاء ) و منقولست اين مضمون بسند قوى از آن حضرت صلوات الله عليه كه بملك الموت گفتند كه تو چگونه قبض روح چندين كس مىكنى در يك ساعت و يك زمان با آن كه بعضى از آنها در مغرب زمين است و بعضى در مشرق زمين پس ملك الموت گفت كه مىخوانم ايشان را و ايشان اطاعت مىكنند بعد از آن ملك الموت گفت كه كل دنيا نزد من به منزلهء كاسه ايست كه در برابر يكى از شما باشد و از هر جاى آن كه خواهد لقمه بردارد و جميع آن نزد من به منزلهء شاهى است كه در دست يكى از شما باشد و بهر نحو كه خواهد آن را بگرداند يعنى نزد شما دنيا بزرگ مىنمايد و نزد من صغير است و ملك الموت اگر مجرد باشد چنان كه بعضى گفته‌اند تصرفش در آسمانها و زمينها سهل است و اگر جسم لطيف باشد چنان كه اكثر علما بر آنند و ظواهر آيات و احاديث بر آن دلالت مىكنند نيز سهل است به آن كه چندين هزار دست داشته و بهر دستى قبض روح كسى را كند اگر روح جسم باشد مثل ملك و اگر مجرد باشد چنان كه مذهب اكثر علماى محققين است اشاره كافى است

158