رد نكنند شايد حق باشد ، اما اول را در اين آيه * ( أَلَمْ يُؤْخَذْ عَلَيْهِمْ مِيثاقُ الْكِتابِ أَنْ لا يَقُولُوا عَلَى الله إِلَّا الْحَقَّ ) * [1] يعنى آيا عهد و پيمان از ايشان نگرفتيم در كتاب خود كه نگوييد بر خدا مگر حق را كه بدانند كه خدا فرموده است و اما دويم را در اين آيه كه مذمّت فرموده است جمعى را كه چيزى را ندانند تكذيب آن كنند و فرموده است كه * ( بَلْ كَذَّبُوا بِما لَمْ يُحِيطُوا بِعِلْمِه وَلَمَّا يَأْتِهِمْ تَأْوِيلُه ) * [2] يعنى بلكه آن جماعت تكذيب نمودند چيزى را كه علم ايشان به آن نمىرسد و هنوز به ايشان نرسيده است تأويل آن و اين بلايى است عظيم طلبه علوم را كه غالب ايشان بر اين دو صفتند بنا بر آن كه عادت نموده‌اند به عقل ناقص خود حكم كنند هميشه .
و از حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه منقول است كه حقّ سبحانه و تعالى بر بندگان آنست كه هر چه را دانند بگويند و هر چه را ندانند در آن توقف نمايند .
و در حديث صحيح از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه وارد شده است كه هر گاه از شما چيزى بپرسند كه ندانيد بگويند كه نمىدانم مگوييد كه الله تعالى بهتر مىداند كه از اين گفتن سائل به شك مىافتد و متوهم مىشود كه شما مىدانيد و ليكن حق سبحانه و تعالى بهتر مىداند .
و در حديث صحيح ديگر از آن حضرت صلوات الله عليه وارد شده است كه اگر از عالمى چيزى پرسند و نداند بگويد الله اعلم ، و غير عالم چنين نگويد ، و مدار متّقيان بر آنست كه الله يعلم مىگويند احتياطا .
و در حديث كالصحيح از حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه منقول است كه بيكى از فضلاى اصحاب خود فرمودند كه آن چه عالم باشيد به آن

[1] آيه : 168 - سورة الاعراف .
[2] آيه : 40 - سورة يونس .

95