مىكنند قابل فيوض الهى مىشوند .
و احاديث صحيحه در وضو گذشت كه هر كه در وضو بسم الله مىگويد چنانست كه غسل كرده است و تفسيرش گذشت ، و در همه جا اين قسم تأويل مىتوان كرد اما منافات با ظاهر ندارد و ظاهرش وجوب لنفسه است و الله تعالى يعلم .
و قريب به اين علت از حضرت امام رضا صلوات الله عليه بطريق كالصحيح منقولست كه فضل بن شاذان از آن حضرت روايت كرده است در فرق ميان وضو و غسل با عللى كه بعد از اين مذكور مىشود ، و عمده علتها بندگى و تعبد است كه مىبايد آن منظور بندگان الهى باشد و اينها بمنزله نكاتست ، و بسا باشد كه در هر حكمى علتهاى بسيار باشد و عقول همه كس به آن نتواند رسيد و در خور عقول ضعيفه اين علتها فرموده باشد و اكثر اوقات چنين است لهذا بحسب اختلاف عقول مختلف مىفرمايند و در واقع همه حق است و همه علت است و الله تعالى يعلم .
( وكتب الرّضا صلوات الله عليه إلى محمّد بن سنان فيما كتب [1] من جواب مسائله علة غسل الجنابة النّظافة لتطهير الانسان ممّا اصابه من اذاه و تطهير ساير جسده لأنّ الجنابة خارجة من كلّ جسده فلذلك وجب عليه تطهير جسده كلَّه و علَّة التّخفيف فى البول و الغائط انّه اكثر و ادوم من الجنابة فرضى فيه بالوضوء لكثرته و مشقّته و مجيئه به غير ارادة منه و لا شهوة ، و الجنابة لا تكون الَّا بالاستلذاذ منهم و الاكراه لأنفسهم ) و آن حضرت صلوات الله عليه نوشتند در جواب سؤالاتى كه محمد بن سنان از آن حضرت كرده بود از آن جمله سؤال كرده بود از علت وجوب غسل

[1] كتب اليه . خ ل .

553