و جمعى از علماى آن زمان بواسطه خوش آمد خلفا حكم به طهارت آن كرده بودند و خلفا مىخوردند ائمه معصومين صلوات الله عليهم از روى تقيه بر دوستان خود كه مبادا به ايشان ضررى رسد از اجتناب از آن فرموده‌اند كه نماز در آن جامه مىتوان كرد چون شيعيان با سنيان مىنشستند و اگر چه نمىخوردند شراب به رخوت ايشان مىريختند اگر ايشان اجتناب مىنمودند سنيان بيشتر مىريختند چنان كه نزد عوام متعارفست الحال نيز .
و اين عبارتى كه صدوق نقل كرده است ظاهرا عبارت حديث صحيحى است كه در علل از حضرت امام محمد باقر ، و امام جعفر صادق صلوات الله عليهما روايت كرده است كه جمعى از اصحاب از ايشان پرسيدند كه جامه كرباس مىخريم از جماعتى كه مىدانيم كه بافنده هاى اين جامه ها شراب مىخورند و پيه خوك را آلات جولاهى مىمالند آيا نماز مىتوانيم كرد در اين جامه ها پيش از آن كه بشوييم آنها را حضرت فرمودند كه بلى باكى نيست حق سبحانه و تعالى حرام كرده است خوردن و آشاميدن آنها را و حرام نكرده است پوشيدن و دست ماليدن و نماز كردن در آنها را .
و اين حديث صريح نيست در طهارت زيرا كه راوى علم به ملاقات نداشته است و احاديث از اين باب بسيار مىآيد و علتى كه حضرت فرموده‌اند ممكن است حمل كردن بر اين كه در چنين جائى كه علم به ملاقات نداشته باشد حق سبحانه و تعالى حرام نكرده است نماز را نه جائى كه علم داشته باشند و الا بر صدوق لازم مىآيد كه خوك هم پاك باشد اما ظاهرا صدوق آن را نيز التزام مىكند و لهذا خوك را در اين باب ذكر نكرده است و الله تعالى يعلم .
و هيچ شك نيست كه احتياط در دين اجتناب مطلق است چنان كه حق سبحانه و تعالى در قرآن مجيد امر به اجتناب از آن كرده است مطلقا . ديگر خلافست در مسكرات غير خمر و در فقاع و عصير عنبى كه جوش زده باشد و

543