الهى بود رفع آن به اين حديث نمود كه :
( وقال النّبيّ صلَّى الله عليه و آله وضع عن أمّتي تسعة اشياء السّهو ، و الخطاء و النّسيان ، و ما أكرهوا عليه ، و ما لا يعلمون ، و ما لا يطيقون و الطَّيرة ، و الحسد ، و التّفكَّر فى الوسوسة فى الخلق ما لم ينطق الانسان بشفة ) صدوق در خصال بسند صحيح و كلينى بسند قوى از آن حضرت صلوات الله عليه و آله روايت كرده‌اند و ليكن بدل السهو بعد از ما لا يطيقون و ما اضطروا اليه است و ظاهرا در اينجا سهو شده است از نساخ يا بسند ديگر به او رسيده است و اين اظهر است ، چون بسيار است كه امثال اين اخبار را در هر كتابى به سندى ذكر مىكند تا ظاهر سازد تواتر آن خبر را .
و كلينى از اين جهت اكثر اوقات در كافى مكرر ذكر مىكند چون يك كتاب دارد . و مضمون اين خبر در آيات و اخبار متواتره وارد است . و ترجمه حديث آنست كه حضرت مىفرمايد كه حق سبحانه و تعالى از امت من وضع نموده است نه چيز را مراد از بعضى آنها وضع مؤاخذه و عقوبت است ، و بعضى تكليف ، و بعضى تأثير .
اول :
سهو است كه ظاهرا مراد از آن شكَّست در نماز و وضو و ساير عبادات و بر آن مؤاخذه نيست اگر چه احكام هست چنان كه خواهد آمد . و بنا بر نسخهء كه نباشد واضحتر است و محتاج به تكلَّف نيست .
دويم :
خطاست يعنى قصد صدور فعلى نداشته و بىقصد از او صادر شود ، يا قصد فعلى داشته باشد و فعل ديگر از او صادر شود حتى در قتل مؤمن اگر تيرى به كبوترى اندازد و آدمى در گذار باشد و به او خورد مؤاخذه اخروى نيست هر چند ديت بر عاقله هست و خواهد آمد . و از اين بابست خطاى مجتهد در اخبار اهل بيت ، يا در احكام ، يا در اجراى احكام چنان كه در محل خود مفصل خواهد شد .

484