( و روى انّ من تكلَّم على الخلاء لم تقض حاجته ) و در روايتى واقع شده است كه هر كه در حالت خلا سخن كند حاجتش برآورده نمىشود و ظاهرا مراد همين حاجت باشد يعنى فضله بيرون نمىآيد زيرا كه مىبايد كه طبيعت متوجه دفع آن باشد وقتى كه متوجه چيز ديگر مىشود آن دفع نمىشود و سبب طول جلوس مىشود .
و دور نيست كه نهى حضرت شامل كلام نفسى نيز باشد ، و مجرب است كه اگر كسى در آنجا مشغول فكرى شود با خود در سخن باشد قضاى حاجتش نمىشود . و محتمل است كه قضاى حاجت شامل اين حاجت و غير اين حاجت باشد ، و مراد اين باشد كه سخن كردن سبب اين است كه هيچ حاجت او بر آورده نشود چون مخالفت حضرت رسول صلى الله عليه و آله كرده است .
و اين روايت را صدوق در علل به سند قوى از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه روايت نموده است كه فرمودند كه سخن مگو در خلا كه هر كه سخن مىگويد در آنجا حاجتش برآورده نمىشود . و ظاهر روايت دلالت بر اين دارد كه در وقتى كه نشسته باشد مكروه است پس اگر پيش از نشستن يا بعد از آن سخن بگويد ضرر ندارد چنان كه گذشت در حكايت لقمه كه حضرت به غلام خود فرمود كه با تو باشد تا من درآيم ، و از اين حكم استثنا كرده‌اند ذكر را . و احاديث در آن گذشت و همچنين اگر ضرور شود سخن گفتن مثل كارى كه فوت شود اگر نگويد و عمومات آيات و اخبار دلالت بر اين مىكند .
مثل : و ما جعل عليكم فى الدّين من حرج .
< صفحة فارغة > [ مبالغه در شستن مطلوب است ] < / صفحة فارغة > ( وانّ النّبيّ صلَّى الله عليه و آله قال لبعض نسائه مرى النّساء المؤمنات ان يستنجين بالماء و يبالغن فإنّه مطهّرة للحواشي و مذهبة للبواسير ) و بتحقيق و به درستى و راستى كه آن حضرت صلى الله عليه و آله به بعضى از زنان خود فرمودند كه امر كن زنان مؤمنه را كه استنجا به آب بكنند ، و مبالغه كنند

334