است آدمست خواه بزرگ و خواه كوچك و خواه مرد و خواه زن و خواه مسلمان و خواه كافر على الظاهر كه اگر بميرد در چاه هفتاد دلو مىكشند و كوچكترين چيزى كه در چاه افتد صعوه است كه از افراد گنجشك است در لغت عرب و دم جنبانك مىگويند آن را اگر در چاه بميرد يك دلو مىكشند و از آدمى تا صعوه بحسب جثه زياد و كم مىشود و ظاهر آنست كه به تخمين مكلف باشد در بزرگى و كوچكى و عدد ما بين يك تا هفتاد سگ به سى دلو مناسبت دارد ، و خوك به پنجاه دلو ، و گربه به هفت دلو و امثال اين و همين قرينه استحباب نزح است و جمعى از علما ذكر كرده‌اند كه غرض حضرت بيان ضابطه كلى نيست كه ما براى خود استنباط توانيم نمود بلكه در تفاصيلش رجوع به اخبار ديگر مىبايد كرد .
و اين خبر موثق عمار ساباطى است و علما عمل به اين حديث كرده‌اند اگر چه عمار فطحى است ليكن ثقه و معتمد است و ليكن ظاهر آنست كه امثال اين اخبار اگر مؤيدات از اخبار ديگر داشته عمل مىكرده‌اند و يا آن كه ايشان در زمان حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه روايت كرده بودند و در آن وقت مذهب ايشان صحيح بوده است و چون ايشان بعد از حضرت از مذهب عدول كردند از ايشان روايت نمىكردند و نهايت اجتناب مىنمودند از ايشان .
و ليكن اخبارى كه از ايشان شنيده بودند در حالت ايمان و عدالت نقل مىكرده‌اند و به اين خبر عمل نموده‌اند و خلافى نكرده‌اند مگر در كافر كه بعضى گفته‌اند كه كل آب را مىبايد كشيد چون حضرت نجاست مردن را فرموده است و بس و نجاست كفر را نفرموده است و چون اخبار ديگر وارد شده است كه چاه به ملاقات نجاست نجس مىشود پس بايد كه در جائى كه نصى وارد نشده

261