است كه نجساند بلكه گفته است كه وضو نمىتوان ساخت از سؤر ايشان ، و اين دلالت بر نجاست ندارد چنان كه خواهد آمد در جاهاى ديگر كه خواهد گفت وضو نمىتوان ساخت ، مع هذا پاك مىداند مثل غساله حمام ، و جنب ، و ازاله نجاست و ساير آن چه خواهد آمد ، و در سؤر يهود و نصارى خلافى كرده‌اند ، اكثر علماى ما سؤر اينها را نجس مىدانند و بعضى پاك و احاديث خواهد آمد .
( وماء الحمّام سبيله سبيل الماء الجارى اذا كانت له مادّة ) و آب حمام حكم آب روان دارد اگر او را ماده باشد . بدان كه در حديث صحيح از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه وارد شده است كه آب حمام بمنزله آب روانست .
و در حديث صحيح از صفوان ، از منصور ، از بكر بن حبيب ، از حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه وارد شده است كه باكى نيست به آب حمام هر گاه ماده داشته باشد ، و اگر چه بكر بن حبيب را توثيق نكرده‌اند ، و مذمت نكرده‌اند اما چون حديث در كتاب صفوان بوده است ، و اجماع عصابه على تصحيح ما يصح عنه بوده است ، بنا بر اين اصحاب جميعا به آن عمل نموده‌اند ، و بعضى از متأخرين كه متفطن به اين معنى نشده‌اند بحث بر علما كرده‌اند كه چرا به اين حديث عمل كرده‌اند . با آن كه مؤيد اين حديث است احاديث ديگر مجملا خلافى نيست در آن چه صدوق گفته است ، و ليكن خلافست كه آيا ماده شرط است كه كر باشد يا نه ، محقّق ذكر كرده است كه در كار نيست كريّت ماده ، و اكثر برآنند كه شرط است و اگر نه فايده نخواهد داشت . و مراد از آب حمام آب كم از كريست كه در حوضهاى صغير مىباشد ، يا در حوض بزرگ تا كر نشده باشد ، و در حال آمدن از ماده اگر حوضهاى صغار نجس باشد پاك مىشود ، و اگر كسى ازاله نجاست از آن بكند پاك مىشود ، و از اين بابست هر گاه آب خزينه را بقلتين سر دهند پس اگر خزينه يك آب كر داشته باشد ، و متصل بيايد تا تمام بقلتين

225