إسم الكتاب : لوامع صاحبقرانى ( شرح الفقيه ) ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 715)

< فهرس الموضوعات > فائده يازدهم : در اصطلاحات حديث است < / فهرس الموضوعات > فائده يازدهم در اصطلاحات حديث است بدان كه خبر و حديث عبارتست از قول رسول الله ، و ائمه معصومين صلوات الله عليهم ، يا حكايت فعل ايشان يا تقرير ايشان به آن كه در حضور ايشان كسى سخنى گفته باشد يا كارى كرده باشد و ايشان دانسته باشند ، و آن شخص را از آن نهى نكرده باشند و خبر و حديث يك معنى دارد و آن بر سه قسم است :
اوّل خبر متواتر و آن خبرى است كه اقلا سه كس آن را روايت كرده باشند ، و از اخبار ايشان علم به همرسيد ، پس گاه باشد كه از قول هزار نفس علم بهم نرسد مثل شهادت روستاييان از جهة ارباب در آب و زمين ، و گاه باشد كه از گفته مرد متدين كه خبر دهد كه فلان شخص را ديدم علم حاصل شود ، و مدار اين بر علم است نه بر عدد ، و اين خبر متبع است به اجماع و خلافى در وجوب عمل به اين خبر نيست مگر آن كه متواتر شود كه حضرات خلاف آن را نيز گفته‌اند ، و يكى از اينها تقيه خواهد بود ، و در اين صورت جمع خواهيم نمود بيكى از وجوه جمعى كه گذشت چنان كه در قرآن مجيد نيز مخالف يكديگر هست ، و يكى ناسخ است ، و ديگرى منسوخ ، و امثال آن كه خواهد آمد .
دويم خبر محفوف به قرينه است كه از خارج خبر قراين بوده باشد آن قدر كه علم به همرسد ، مثل آن كه شخصى راز خود را به شخصى گفته باشد و كسى ديگر بر آن مطلع نبوده باشد ، مردى ثقه از جانب او بيايد و كتابتى سر به مهر بياورد و چون كتابت را باز كند جميع آن چه با او گفته باشد در كتابت نوشته ، و خط و مهر او را شناسد بسيار است كه از امثال اين خبر با اين قراين علم حاصل

99