قول « و اهل الكتابين » به جاى « اهل الكبائر » گفته كه الحان جمع لحن است و آن تطريب است و ترجيع صوت و تحسين قرائت ، شعر و غناست ، و لحن را به غنا تفسير كرده ، بعد از آن گفته : يحتمل ، كه مراد اين باشد كه قرّاء در اين روزگار در محافل و مجالس مىخوانند ، چرا كه علماى يهود و نصارا ، كتاب خود را بدين نحو مىخوانند . [1] تا اينجا كلام ابن اثير بود .
شانزدهم :
على بن ابراهيم در تفسير خود نقل از ابن عباس كرده كه ما حجّة الوداع با رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم به جاى آورديم . پس حضرت ، حلقهء دروازهء كعبه را به دست مبارك خود گرفت و روى نورانى به جانب ما كرد و فرمود كه : آگاه باشيد كه شما را خبر مىدهم به علامات قيامت و در اين وقت سلمان فارسى به حضرت نزديكتر از ياران ديگر بود . پس گفت : آرى يا رسول الله ! آن سرور فرمودند : از علامات قيامت ضايع گردانيدن نماز است و تابع شدن شهوات و ميل كردن به هواهاى نفسانى و علامات بسيارى فرمودند ، بعد از آن فرمودند كه در آن وقتى كه اين علامتها ظاهر شود ، طايفه‌اى باشند كه قرآن ياد گيرند ، نه به واسطهء رضاى خدا بلكه به واسطهء اغراض نفسانى ، و قرآن را مثل نائى [2] اخذ كنند . [3] كنايه از اينكه به عنوان ساز و غنا قرآن خوانند و در آن زمان ، جماعتى باشند كه فقه ياد گيرند ، امّا نه به جهت رضاى خدا ، و بسيار شود در آن وقت اولاد زنا ، و قرآن را به طريق غنا بخوانند . [4]

[1] النهايه ، ج 4 ، ص 241 ، « لحن » .
[2] نائى : نى نوازنده ، نى زننده .
[3] الف و ب : اكثر قرّاء متعارف ، به طريق « نائى » نمىخوانند ، و آن كس كه چنين بخواند در ذكر يا مرثيه البته حرام است . و در بعضى از احاديث ، ده چيز از علامات قيامت ذكر شده : يكى قرآن خواندن به طريق غناست ( منه مدّ ظلَّه السامى ) .
[4] تفسير قمى ، ج 2 ، ص 304 ؛ وسائل الشيعة ، ج 17 ، ص 310 ، ح 22620 ، باب 99 ، ح 27 و ج 15 ، ص 3534 ، ح 20705 ، باب 49 ، ح 22 .

352