مفسده‌اى ندارد ، نه خواندن و نه شنيدن و اين براى سرعت سير شتر است كه مىخوانند .
و نادرى رفته‌اند كه حدا هم جايز نيست ، به زعم آنكه مستندى ندارد غير حديث عامّه ؛ امّا مشهور و مفتى به جواز حد است و حديث عامّه اين است كه حضرت رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم به عبد الله رواحه فرمود كه : « حَرّك القوم » يعنى مردم را به حركت آور . پس شروع به خواندن رجز كرد و حدا را خوب مىخواند و امر و تقرير حضرت [ در ] هر دو حجّت است .
مؤلف گويد : در فقيه حديثى است كه حضرت مىفرمايد كه حدا و شعر ، زاد مسافر است [1] ؛ هر چند « سكَّونى » نقل كرده و « نوفلى » در طريق است امّا در امثال اين مدّعا ضرر ندارد ؛ چه ، منجبر به شهرت و عمل اصحاب است ، با آنكه اصحابِ ما رضوان الله عليهم [ نقل فرموده‌اند ] : « إذا التقى الختانان فقد وجب الغسل » [2] يا آنكه از عايشه منقول است اعتبار كرده‌اند و حديثى ديگر در اين باب به اين قوّت نقل نشده . پس قول نادرى كه در حُدا هم غنا تجويز نكرده ، اعتبار ندارد . و باز علَّامه مىگويد كه : نشيد عرب و ساير انشاد مادامى كه به سر حدّ غنا نرسد ، مثل حدا حرام نيست . [3] و اين صريح است كه هر خوانندگى غنا نيست و شهيد در دروس [4] و علَّامه در ارشاد [5] گفته‌اند كه : صوت مشتمل بر ترجيع مطرب حرام است ، هر چند در قرآن باشد و شيخ على در شرح قواعد بعد از نقل تعريف شهيد بر وجهى كه پسنديده ، گفته كه

[1] الفقيه ، ج 2 ، ص 280 ، ح 2447 .
[2] مستدرك الوسائل ، ج 15 ، باب 38 ، ص 94 ، ح 17644 و ج 1 ، باب 3 ، ص 451 ، ح 1133 .
[3] تحرير الأحكام ، ج 2 ، 209 .
[4] دروس ، ج 2 ، 126 .
[5] إرشاد ( مجمع الفائدة و البرهان ، ج 12 ، ص 336330 ) .

336