( نه مادر « با نگهبانى فرزند » به زيان و زحمت افتد و نه پدر براى كودك « بيش از حد متعارف » متضرر شود . ) ب - * ( وَلا تُضآرُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُوا عَلَيْهِنَّ ) * [1] ( در بارهء زنهاى مطلَّقه است كه مىفرمايد : « آنها را بىخانمان نسازيد » تا اين كه مىفرمايد : « و به آنها ضرر وارد نكنيد كه زندگانى را بر آنان تنگ نماييد » . ) ج - وَلا يُضارُّ كاتِبٌ وَلا شَهِيد [2] ( در مورد تثبيت سند و گواهى مىفرمايد : « و نبايد به نويسنده و شاهد ضررى برسد . » ) د - لا يَستَوىِ القاعِدُونَ مِنَ المُؤمِنِينَ غَيرُ أُولِى الضَّرَر [3] ( آن مردان مؤمن كه بدون داشتن ضرر از جهاد نشسته‌اند با مجاهدان يكسان نيستند . ) ه - وَلا تُمسِكُوهُنَّ ضِراراً لِتَعتَدُوا [4] ( در مورد زنهاى مطلقه « پس از انقضاء عدّه » يا به طور شايسته با شما همزيستى نمايند يا آنها را با شايستگى رها سازيد و آنان را با ضرر رسانيدن « و به زور » نگهدارى نكنيد كه در نتيجه ستم كار بوده باشيد . ) و - وَالَّذِين اتَّخَذُوا مَسجِداً ضِراراً وَكُفراً وَتَفرِيقاً بَينَ المُؤمِنِين [5] ( در مورد آن چند نفر است كه در مقابل مسجد قبا مسجدى براى دسته بندى و تفرقه و اضرار به مؤمنين بنا كردند . خداوند آنان را ملامت و توبيخ نموده و مىفرمايد : « كسانى كه مسجدى را وسيله ضرر رسانيدن و پوشانيدن حق و پراكنده ساختن مؤمنين

[1] سوره طلاق ، آيه 6
[2] سوره بقره ، آيه 282
[3] سوره نساء ، آيه 95
[4] سوره بقره ، آيه 231
[5] سوره توبه ، آيه 107

92