را پست و ذليل نمايد و يا او را منكوب سازد و يا تحت سلطهء شخصى خود قرار دهد و هيچ عبوديتى جز براى خداوند سبحان وجود ندارد .
ب - استعمار با تمامى انواعى كه دارد ، بدان جهت كه خود نوعى از برده گيرى و برده دارى است ، مؤكدا حرام است و آن ملل و اقوامى كه گرفتار اين بينوايى و استضعاف هستند حق كامل دارند كه خود را از استعمار آزاد سازند و سرنوشت خود را تثبيت نمايند . و واجب است براى همهء دولتها و ملتها كه در مبارزهء استعمار شدگان در راه آزادى از استعمار و اشغال كشورشان كمك نمايند . و همهء ملتها حق دارند شخصيت مستقل خود را حفظ كنند و نيز همهء ملتها حق دارند ثروتها و دارايىهاى طبيعى و صنعتى خود را حفظ و حراست نمايند .
< فهرس الموضوعات > حقوق بشر از ديدگاه غرب ماده يكم < / فهرس الموضوعات > حقوق بشر از ديدگاه غرب ماده يكم تمام افراد بشر آزاد به دنيا مىآيند و از لحاظ حيثيت و حقوق با هم برابرند ، همه داراى عقل و وجدان مىباشند و بايد نسبت به يكديگر با روح برادرى رفتار كنند .
< فهرس الموضوعات > ماده چهارم < / فهرس الموضوعات > ماده چهارم احدى را نمىتوان در بردگى نگاه داشت و داد و ستد بردگان به هر شكلى كه باشد ، ممنوع است .
< فهرس الموضوعات > ماده هشتم < / فهرس الموضوعات > ماده هشتم در برابر اعمالى كه حقوق اساسى فرد را مورد تجاوز قرار بدهد و آن حقوق به وسيلهء قانون اساسى يا قانون ديگرى براى او شناخته شده باشد ، هر كس حق رجوع مؤثر به محاكم ملى صالحه را دارد .
< فهرس الموضوعات > مشتركات < / فهرس الموضوعات > مشتركات :
1 - همهء انسانها آزاد به دنيا مىآيند و هيچ كس نمىتواند آنها را برده قرار بدهد ( مآخذ اين حكم و تكليف را در مباحث فلسفى آزادى در كتاب تحقيق در دو نظام حقوق جهانى بشر ، مشروحا مطرح كرده‌ايم ، مراجعه فرماييد .
2 - همهء انسانها از لحاظ حيثيت و حقوق با هم برابرند ( اين موضوع در « اصل تساوى » مطرح خواهد گشت ) .

189