حقوق غرب به فهم كلى انسانها كه صلاح فرزندان خود را مىخواهند قناعت كرده است ولى همان گونه كه مىدانيم در مفاهيم و قضاياى حقوقى هر اندازه كه كلمات صريح و بار دار معناى مقصود بوده باشد بهتر است .
3 - اگر كودكى پدر و مادر نداشته باشد نوبت اختيار تعليم و تربيت به كسانى مىرسد كه پس از ولىّ شرعى كودك - كه پدر اوست - ولايت قانونى دارند ، مانند پدر پدر و غيره . اين گونه اختيار براى ديگر خويشاوندان در حقوق بشر از ديدگاه غرب تصريح نشده است . امتياز اين اختيار در پيوستن شاخه‌هاى درخت خويشاوندان به يكديگر است كه از اتصال آنها به ريشهء درخت كلى حيات كشف مىكند و مهمترين نتيجهء اين پيوستگى ، نجات از بيمارى قرن معاصر ما است كه بيمارى « بيگانگى انسانها از يكديگر » ناميده شده و اين همان بيمارى است كه به بيمارى بدترى منجر مىگردد كه آن را « بيگانگى انسان از خويشتن » ناميده‌اند .
4 - يكى از اساسىترين تفاوتهايى كه ميان دو نظام حقوق بشر از ديدگاه اسلام و از ديدگاه غرب وجود دارد آن مادهء بسيار با اهميّتى است كه به جنبهء معنوى و روحى فرزندان مربوط مىشود . متأسفانه در مواد حقوق بشر از ديدگاه غرب اين ماده با كمال بىتوجهى ناديده گرفته شده است و همان گونه كه در مباحث تعليم و تربيت مشاهده كرديم ، بدون مراعات حق معنويت انسانها و بدون اهميّت دادن به جنبهء روحى آنان ، همهء حقوقى كه براى انسانها تنظيم و تدوين مىشود جز براى به راه انداختن يك زندگى ماشينى ناآگاه نتيجهء ديگرى نمىدهد .
5 - دعوت به خيرات و كمالات و اخلاق انسانى عالى از حقوق بسيار با اهميّت انسانها در جامعهء اسلامى است . اين حق همان گونه كه نسبت به هر كسى كه قدرت اجراى آن را دارد تعميم دارد ، هم چنين تكليف فراگيرى و پذيرش و عمل به خيرات و كمالات و تخلق به اخلاق والاى انسانى نيز شامل همهء انسانهايى كه توانايى دارند مىشود . در صورتى كه متأسفانه در نظام حقوق بشر از ديدگاه غرب اين جنبهء انسان مورد توجه جدى قرار نگرفته است .
6 - موضوع تبليغات و دستگاه‌هاى رسانه‌هاى گروهى كه امروزه در سر تا سر جوامع بشرى مطرح مىباشد ، در حقوق بشر از ديدگاه اسلام از اهميّت خاصى برخوردار است و بدان جهت كه امروزه ماشينى بودن زندگى از يك طرف و گسترش ابعاد سطوح

187