تغذيه كافى اشباع شود ، حرام است .
13 - در صورتى كه دوشيدن حيوان ضررى به خود او يا بچه او نداشته باشد .
دوشيدن شير واجب است ، زيرا در صورت ندوشيدن شير ، مال مفيد اسراف مىشود و به هدر مىرود .
14 - نبايد شير را تا آخرش دوشيد ، زيرا حيوان اذيّت مىشود .
15 - سزاوار است كه كسى كه شير را مىدوشد ناخنهاى انگشتانش را بگيرد تا حيوان اذيت نشود .
16 - بايستى مقدارى از عسل در كندوى عسل بماند ، تا زنبوران گرسنه نمانند .
17 - هر گونه آزار حيوان ممنوع است ، ماند گذاشتن بار سنگين بر پشتش ، و اجبار حيوان به حركت سريع كه موجب اذيت حيوان بوده باشد و زدن حيوان بيش از اندازه احتياج .
18 - دشنام و لعنت به حيوان و زدن به صورت آن ممنوع است . ( امير المؤمنين عليه السّلام فرموده است : خدا لعنت كنندهء كسى است كه حيوان را لعنت مىكند . ) [1] 19 - زدن در موقع رم كردن حيوان به اندازه احتياج جايز است ، ولى زدن در موقع لغزيدن حيوان ممنوع است .
20 - شكار حيوانات براى تفريح و بدون احتياج حرام است ، [2] به همين جهت سفر كسى كه براى تفريح به شكار مىرود ، سفرش معصيت است و بايد نماز را تمام بخواند .
21 - وادار كردن حيوانات به جنگ با يكديگر مكروه است . و در صورت اضرار مىتوان گفت حرام است .
22 - شكار جوجه پرندگان در آشيانه مادامى كه به پرواز در نيامده است ، حرام است ، زيرا جوجه در آشيانه در پناه خدا است . [3] 23 - در مواردى كه وسيله حيات به يكى از چند حيوان كفايت كند ، به طورى كه يكى از آنها با آن وسيله مىتواند نجات پيدا كند و بقيه هلاك خواهند شد . مانند اين كه

[1] مواد 19 و 18 و 17 از كتاب وسايل الشيعه ، ج 8 ، ص 356 ، 353 ، 350 چاپ تهران
[2] مأخذ مزبور ، ص 361
[3] مأخذ مزبور ، ج 16 ، ص 241

118