حقوق حيوانات در فقه اسلامى در قوانين حقوقى كه پيش از اسلام در جوامع و ملل رايج بوده‌اند ، حقوقى براى حيوانات ديده نمىشود اگر هم مقرّراتى پيش از اسلام و پس از اسلام در ديگر اقوام و ملل تا قرن اخير ديده شود ، انگيزه اى جز احترام به احساسات خود انسانها نداشته است . به عبارت روشنتر جنبه عاطفى محض انسانها بوده و هيچ عامل تضمين و تأمين الزامى ندارد و در حقيقت نوعى مقرّرات احساساتى و غير الزامى را در باره حيوانات مراعات نموده‌اند .
در اروپاى قرن اخير حركاتى در بارهء حمايت از حيوانات مشاهده مىشود كه همان طور كه اشاره كرديم ، مستند به عاطفه محض است و از انگيزه اصيل حقوقى برخوردار نمىباشد . در دين اسلام جان هر جاندارى مادامى كه عامل ضرر بر انسانها نباشد ، محترم است . و اين احترام منشأ وضع قوانين حقوقى در بارهء حيوانات گشته است . ما به طور اختصار زمينه فقه اسلامى را در بارهء اين قوانين مطرح مىكنيم :
1 - هر جاندارى كه در اختيار كسى قرار بگيرد ، بايستى وسايل زندگى آن جاندار را تأمين نمايد . كلمه جاندار شامل همه انواع حيوانات است ، مگر حيواناتى كه آزار و ضررى به انسان وارد كنند ، مانند عقرب و افعى و مار كه بالذّات موذى مىباشند و مانند سگ هار و ديگر حيوانات بيمار كه بيمارى آنها علاج ناپذير و موجب ضرر مىباشد .
بنا بر اين ، احكام حقوقى مقرّر شامل هر حيوانى مىباشد ، خواه گوشتش خوردنى باشد ،

115