ملا عبد الله اصفهان است كه شاه عباس اول آن را براى وى ساخت و او را مدرّس آنجا قرار داد . فرزند وى ملا حسن على هم از علماى دورهء شاه صفى و شاه عباس ثانى است و بر خلاف عقيدهء پدرش كه قائل به وجوب عينى نماز جمعه بود ، قائل به حرمت نماز جمعه بوده و در اين باره تعصب زيادى از خود نشان مىداد . افندى با ياد آورى اين نكته مىنويسد : وى نزد سلاطين وقت محترم بوده و پس از پدرش به عنوان مدرّس مدرسه‌اى كه شاه عباس اول براى تدريس پدرش ساخته بود ، تعيين گرديد . اين مسأله ادامه داشت تا زمانى كه خليفه سلطان در نوبت دوم به وزارت رسيد . در اين وقت ، خليفه سلطان همزمان با عزل آميرزا قاضى شيخ الاسلام اصفهان ، ملا حسن على را هم از منصب مدرسى مدرسه عزل كرده ، آن منصب را به « الاستاد الفاضل » يعنى محقق سبزوارى داد كه از شاگردانش بود .
اين در حالى بود كه گفته مىشد ، سلطان - يعنى شاه عباس اول - مدرسه را به گونه‌اى وقف كرده كه منصب تدريس تنها در اختيار فرزندان ملا عبد الله باشد . به هر حال ، قصهء عزل او بسيار شگفت و مشهور است .
ميرزا عبد الله افندى ادامه مىدهد : از ملا حسن على اولاد و احفاد صالح و عابدى بر جاى مانده كه مشغول به تحصيل علم هستند و معروف و در قيد حياتند . ملا حسن نزد پدرش و شمارى ديگر از علماى وقت از جمله شيخ بهايى تحصيل كرده است . همين طور پدر من ( يعنى پدر افندى ) و عده‌اى ديگر از علما كه محمد باقر مجلسى و پدرش هم در زمرهء آنهاست ، نزد وى تحصيل كرده‌اند . وى آثارى دارد كه از آن جمله كتاب التبيان فى الفقه است كه گويا تنها بخش طهارت آن را نوشته است . رساله‌اى فارسى هم در حرمت نماز جمعه دارد كه من از آن خوشم نيامد . ملا محمد طاهر قمى آن را به خوبى نقد كرده است .
حاشيه‌اى هم بر قواعد شهيد دارد . افندى سپس مطالب شيخ حرّ را به نقل از امل الامل آورده است كه از آن جمله اشاره به تاريخ درگذشت وى دارد كه به سال 1069 رخ داده است . [1] به نوشتهء شيخ آقا بزرگ تاريخ درگذشت وى بنا به آنچه در حدائق المقربين آمده ، سال 1075 ياد شده است . [2] خاتون آبادى هم وفات وى را در سال 1075 دانسته ، ذيل وقايع آن سال مىنويسد :
فوت فاضل عالم كامل صاحب فطنهء وقّاده آخوند مولانا حسنعليا خلف صدق آخوند مولانا عبد الله شوشترى ( م 24 محرم 1021 ) و آخوند مولانا حسنعليا معاصر شاه صفى بود و

[1] رياض العلماء ، ج 1 ، ص 261 - 263 . نسخه‌اى كه از امل الامل در اختيار افندى بوده ، تاريخ درگذشت ملا حسن على 1029 بوده كه افندى به آن اشكال كرده است . اما نسخهء ديگرى كه از امل الامل بر جاى مانده و از قضا به تصحيح خود افندى است ، اين تاريخ سال 1069 است . بنگريد : امل الامل ، ج 2 ، ص 74
[2] طبقات اعلام الشيعة ، قرن 11 ، ص 151

614