< فهرس الموضوعات > تاريخ نماز جمعه و مباحث علمى مربوط به آن در دورهء صفوى < / فهرس الموضوعات > تاريخ نماز جمعه و مباحث علمى مربوط به آن در دورهء صفوى < فهرس الموضوعات > در آمد < / فهرس الموضوعات > در آمد نماز جمعه از فريضه هاى عبادى - سياسى اسلام است كه در نخستين روزهاى تشكيل اولين دولت اسلامى در مدينه تشريع و به اجرا گذاشته شد . پس از آن هم در تأكيدى كه در سورهء جمعه بر آن صورت گرفت ، به صورت يك فريضهء اساسى و مهم در فقه اسلامى طرح گرديد . دربارهء اهميت اين نماز و جنبه هاى مختلف عبادى - فرهنگى و سياسى آن ، مطالب فراوانى در متون تاريخى و فقهى آمده است كه بسيارى از آنها را ضمن رساله هايى كه در ادامه به چاپ خواهد رسيد ، خواهيم ديد . اين نوشتار در دو بخش ، به بررسى جنبه هاى تاريخى و نيز آگاهىهاى كتابشناسانهء نماز جمعه با دو عنوان ذيل خواهد پرداخت :
1 - زمينه هاى تاريخى نماز جمعه پيش از صفويه .
2 - كتابشناسى رساله هاى نماز جمعه پس از دورهء صفويه .
از اوايل قرن دهم هجرى تا كنون ، نزديك به يكصد و شصت رساله و كتاب مستقل دربارهء نماز جمعه نگاشته شده و اين حركت ، نشانگر اهميت اقامهء نماز جمعه پس از تشكيل دولت شيعى صفوى در ايران است . بيشتر اين رساله ها در اثبات وجوب عينى يا وجوب تخييرى و شمارى هم در حرمت اقامهء آن در اين دوران است . در واقع ، همزمان با تشكيل اين دولت بود كه شيعيان آزادى عمل يافتند و توانستند در عرصه هاى مختلف اجتماعى و سياسى ، هويّت شيعى خود را نشان دهند . البته روشن است كه اين حضور ، به ويژه در دوران حكومتهايى كه داراى خصوصيتهاى جائرانه‌اى بودند ، دشوارىهايى به دنبال داشت .
ائمهء جمعه از يك سو در ارتباط با مردم و از سوى ديگر با حكومت ، با دشوارىهاى خاصى روبرو بودند ؛ دشوارىهايى كه فيض كاشانى ( م 1091 ) در يك مورد - و البته به

15