39 مفاخر اسلام ( مجلد 3 صفحه 106 112 ) ابن أبي عقيل عماني ( حدود 350 ) .
" ابن أبي عقيل عماني نسختين فقيهى است كه در آغاز غيبت كبراى امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشريف ، فقه شيعه را تهذيب كرد ونظر را در آن به كار برد و رآه بحث از أصول وفروع احكام شرعي را به روى آيندگان كشود . بنابر أين بايد أو را مؤسس فقه استدلالي ونخستين مجتهد وفقيه شيعه به معنى اصطلاحي آن دانست . ابن أبي عقيل همانطور كه فقيهى توانا بوده ، از متكلمين بزرگ ودانشمندان نامى علم كلام وعقايد ومذاهب هم به شمار رفته ، تأليفات ارزنده‌اى داشته است كه متأسفانه جز دو كتاب از ساير تأليفاتش اطلاعي نداريم . شيخ طوسي در فهرست در دو مورد از أو نام برده است .
يكى در " باب حسن " كه مىنويسد : حسن بن عيسى مكنى به أبو علي ومعروف به ابن أبي عقيل عماني أو راست كتابهائى ، واز متكلمين امامي مذهب است . از كتب أو يكى كتاب المتمسك بحبل آل الرسول در فقه وغير فقه است ، وكتابي بزرگ ونيكوست ، وكتاب الكر والفر در امامت مىباشد ، وكتابهاى ديگر وديگر در آخر فهرست در " باب كساني كه به كنيه معروف هستند ونامى برأي آنها نيافته‌ام " ! گويا بدون توجه به آنچه در باب حسن نوشته است . مىنويسد : ابن أبي عقيل عماني ، صاحب كتاب الكر والفر از جمله متكلمين امامي مذهب است ، أو جز آن كتابهاى ديگرى هم دارد مانند كتاب المتمسك بحبل آل الرسول عليهم السلام در فقه وغير آن ، كتابي بزرگ ونيكوست . نامش حسن بن عيسى ومعروف به ابن أبي عقيل است . نجاشي كه فهرست خود را بعد از فهرست شيخ نوشته وسعى دارد كمبود آن را رفع كند از أين دانشمند بزرگ وفقيه ومتكلم أقدم چنين ياد ميكند : " حسن بن علي بن أبي عقيل ، أبو محمد عماني حذاء فقيه متكلم ثقة است . داراى كتابهائى در فقه وكلام مىباشد ، از جمله كتاب المتمسك بحبل آل الرسول است كه در ميان طايفه شيعه اماميه مشهور مىباشد . گويند هركس به قصد حج از خراسان مىآيد از آن جويا مىشود ونسخه‌هائى از آن را خريدارى مىنمايد .

43